Podatnikiem jest strona czynności cywilnoprawnej. W praktyce płacisz wtedy, gdy spełniasz warunek przypisany do danej czynności.

• Umowa sprzedaży – płacisz jako kupujący.
• Umowa zamiany – płacicie obie strony.
• Umowa darowizny – płacisz jako obdarowany.
• Umowa dożywocia – płacisz jako nabywca własności nieruchomości.
• Dział spadku / zniesienie współwłasności – płacisz, jeśli nabywasz ponad swój udział.
• Ustanowienie odpłatnego użytkowania lub odpłatnej służebności – płacisz jako użytkownik lub nabywca służebności.
• Umowa pożyczki / depozyt nieprawidłowy – płacisz jako biorący pożyczkę lub przechowawca.
• Ustanowienie hipoteki – płacisz jako składający oświadczenie o ustanowieniu hipoteki.
• Umowa spółki cywilnej – płacicie jako wspólnicy.
• Pozostałe umowy spółki – płaci spółka.

Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach (np. dwie osoby kupują samochód) albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej - są oni solidarnie zobowiązani do zapłaty podatku.

Oznacza to, że podatek może być zapłacony przez jedną z tych osób w całości, przez każdą z nich w równej wysokości, albo przez niektóre z nich w różnej wysokości. Ważne, żeby w sumie kwota wpłat była równa kwocie należnego podatku. Jeżeli podatek nie zostanie zapłacony przez te osoby w terminie i w całości urząd skarbowy może sam zdecydować, kto i w jakiej części zapłaci (ale wówczas wraz z dodatkowymi kosztami egzekucyjnymi i odsetkami).

Płatnikami PCC są notariusze. Pobierają oni podatek od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego i przekazują organowi podatkowemu.

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Zmiany w/w umów, jeżeli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania.

Orzeczenia sądów i ugody, jeżeli wywołują takie same skutki prawne, jak podlegające opodatkowaniu czynności cywilnoprawne.

• nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,
• odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

W przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się:

• przy spółce osobowej - wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania,
• przy spółce kapitałowej - podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty,
• przekształcenie lub łączenie spółek - jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej,
• przeniesienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim:
  • rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej - jeżeli jej siedziba nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego,
  • siedziby spółki kapitałowej - jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego

także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego.

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

• rzeczy, które znajdują się na terytorium Polski lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Polski,
• rzeczy, które znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, jeżeli nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce i czynność cywilnoprawna została dokonana w Polsce.

• w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowanych zgodnie z art. 7a,
• jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
  • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
  • umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych,
• niepodlegające podatkowi od towarów i usług na podstawie art. 8c ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
  • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
  • umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

• łączeniem spółek kapitałowych,
• przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową,
• wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje:
  • przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części,
  • udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej dających w niej większość głosów albo kolejnych udziałów lub akcji, w przypadku gdy spółka, do której są wnoszone te udziały lub akcje, posiada już większość głosów.

Jeżeli przeniesienie własności następuje w wykonaniu wcześniejszej umowy zobowiązującej – obowiązek powstaje z chwilą zawarcia umowy przenoszącej własność.

Organ: naczelnik urzędu skarbowego.

Właściwy naczelnik urzędu skarbowego według położenia nieruchomości lub prawa: lokal mieszkalny/użytkowy, prawo do domu jednorodzinnego, prawo do lokalu w małym domu, miejsce postojowe w garażu wielostanowiskowym, użytkowanie wieczyste.

Właściwy naczelnik urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika; przy solidarnej odpowiedzialności wystarczy urząd jednego z nich.

Właściwy naczelnik urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania/siedzimy składającego oświadczenie; gdy oświadczenia składa kilka podmiotów, urząd jednego z nich.

Właściwy naczelnik urzędu skarbowego według siedzimy spółki.

1. Tylko prawa w grupy „nieruchomości i prawa do lokali” – urząd skarbowy według położenia prawa o wyższej wartości; wartość nieruchomości ustala urząd według jej położenia.
2. Prawa z pkt 1 + inne rzeczy/prawa (także zagraniczne) – urząd skarbowy według położenia nieruchomości w Polsce.
3. Pozostałe przypadki – urząd według miejsca zamieszkania/siedziby jednej ze stron.

Właściwy naczelnik urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania (siedziby) nabywcy.

Ważne: jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej organu podatkowego w sposób, o którym mowa wyżej – właściwym organem podatkowym jest naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.