Jeśli zawarłaś z rodzicem/rodzicami dziecka umowę na sprawowanie opieki nad dzieckiem/dziećmi od ukończenia 20 tygodnia życia do 3 lat, to zawarłaś tzw. umowę uaktywniającą.
Jest to umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosujesz przepisy dotyczące umowy zlecenia.
Umowa uaktywniająca zawierana jest między dwoma podmiotami nieprowadzącymi działalności gospodarczej (między nianią a rodzicem/rodzicami dziecka), w związku z czym przychód z tej umowy stanowi przychód z innych źródeł.
Jak ustalić przychód
Przychodem jest kwota, która wynika z umowy.
Natomiast podstawą opodatkowania jest dochód, tj. różnica między kwotą osiągniętego przychodu a kosztami jego uzyskania, pomniejszony o pobrane przez rodzica lub zapłacone przez ciebie składki na ubezpieczenie społeczne.
Jak ustalić koszty uzyskania przychodów
Do wynagrodzenia zastosujesz koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% uzyskanego przychodu, z tym że obliczysz je od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika składek (rodzica) lub opłacone przez ciebie w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Istnieje także możliwość przyjęcia przez ciebie kosztów uzyskania przychodów w wysokości kosztów faktycznie poniesionych pod warunkiem, że będziesz posiadała dowody potwierdzające ich poniesienie.
Jakie składki społeczne podlegają odliczeniu
Składki na ubezpieczenia społeczne
Odliczeniu podlegają składki:
- zapłacone przez Ciebie bezpośrednio na własne ubezpieczenie (dot. składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe),
- pobrane przez rodzica z Twojego wynagrodzenia.
Odliczeniu nie podlegają:
- składki na ubezpieczenie społeczne opłacane ze środków ZUS.
Składki na ubezpieczenia zdrowotne
Od 1 stycznia 2022 r. nie możesz odliczać składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Jak obliczyć podatek
Do wyliczenia podatku od dochodu ustalonego według zasad ogólnych stosowana jest skala podatkowa. Ten dochód łączysz z innymi dochodami, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, np. z dochodami z pracy, z emerytury, z umowy zlecenia.
Skala podatkowa w 2024 roku
|
Podstawa obliczenia podatku (zł) |
Podatek wynosi: | ||
|---|---|---|---|
|
ponad |
do | ||
| - | 120 000 | 12% |
minus kwota zmniejszająca podatek 3 600 zł |
| 120 000 | - |
10 800 zł |
- |
Ustalając wysokość podatku według skali podatkowej, uwzględniasz kwotę zmniejszającą podatek. Wysokość tej kwoty jest uzależniona od wysokości dochodu (podstawy obliczenia podatku).
Kwota zmniejszająca podatek w 2024 roku wynosi 3600 zł dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł.
Jakie zeznanie złożyć
Co do zasady, przychody z innych źródeł podlegają opodatkowaniu dopiero w zeznaniu rocznym.
Po zakończeniu roku podatkowego jesteś zobowiązana złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o wysokości uzyskanych dochodów PIT-36.
Możesz jednak podjąć decyzję o odprowadzaniu miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej (12%).
Przy obliczaniu zaliczki możesz zastosować wyższą stawkę podatkową określoną w skali, tj. 32%.
Uwaga: Jeśli odprowadzisz w ciągu roku choć jedną zaliczkę na podatek, nie możesz zrezygnować z ich wpłacania do końca danego roku podatkowego.
Zaliczki na podatek wpłacasz na swój mikrorachunek podatkowy (wygenerowany na PESEL lub NIP jeśli dodatkowo prowadzisz działalność gospodarczą) w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskałaś dochód, a za grudzień – przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania, tj. do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Rozliczenie z małżonkiem
Uzyskiwanie przychodów z umowy uaktywniającej nie pozbawia możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
Sprawdź, kiedy możesz rozliczyć się wspólnie z małżonkiem.
Rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko
Osoby, które samotnie wychowują dziecko (dzieci) i spełniają pozostałe warunki, mogą rozliczyć się w preferencyjny sposób.
Sprawdź, kiedy możesz rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Z jakich ulg skorzystać
Jak i gdzie złożyć zeznanie
Zeznanie możesz złożyć w formie:
- papierowej,
- elektronicznej.
Papierowo
Zeznanie w formie papierowej możesz zanieść do urzędu skarbowego lub przesłać je do urzędu pocztą, najlepiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Zwróć uwagę, że zeznanie powinno być nadane w placówce pocztowej operatora publicznego (Poczty Polskiej) przed upływem terminu na złożenie zeznania.
Elektronicznie
Zeznanie w formie elektronicznej złożysz:
- przez e-Deklaracje,
- w usłudze Twój e-PIT dostępnej w serwisie e-Urząd Skarbowy.
W jakim terminie złożyć zeznanie
Zeznanie składasz w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Uwaga: Jeżeli złożysz zeznanie przed wyznaczonym terminem uznamy, że będzie ono złożone 15 lutego.
Jak podpisać zeznanie
Zeznanie składane papierowo
Zeznanie składane w formie papierowej podpisz własnoręcznie.
Zeznanie składane przez Twój e-PIT
Jeśli chcesz złożyć zeznanie elektronicznie poprzez usługę Twój e-PIT, zaloguj się do serwisu e-Urząd Skarbowy przy użyciu:
- login.gov.pl - czyli profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości elektronicznej;
- danych podatkowych - są to Twoje dane, takie jak Twój PESEL lub NIP i data urodzenia, kwota przychodu z rozliczenia za 2022 r., kwota przychodu z jednej informacji od płatników za 2023 r. (np. PIT-11), które potwierdzisz kwotą nadpłaty lub do zapłaty z rozliczenia za 2022 r. Jeżeli chociaż jedna z tych kwot wynosi „0” (zero), będziesz mógł się zalogować do usługi Twój e-PIT wyłącznie przy użyciu login.gov.pl lub aplikacji mObywatel;
- aplikacji mObywatel.
Po zalogowaniu, wysłanie zeznania przez usługę Twój e-PIT nie wymaga dodatkowej weryfikacji.
Zeznanie składane przez formularz interaktywny
Zeznania składane online przez formularz interaktywny w systemie e-Deklaracje możesz podpisać za pomocą:
- kwalifikowanego podpisu elektronicznego - to płatny, elektroniczny podpis, który służy do podpisywania dokumentów. Jeśli masz taki podpis, przygotuj go i podaj kod PIN,
- danych autoryzujących – są to Twoje dane, takie jak Twój PESEL lub NIP i data urodzenia, kwota przychodu z rozliczenia za 2023 r., kwota przychodu z jednej informacji od płatników za 2024 r. (np. PIT-11), które potwierdzisz kwotą nadpłaty lub do zapłaty z rozliczenia za 2023 r. Jeżeli chociaż jedna z tych kwot wynosi „0” (zero), będziesz mógł się zalogować do usługi Twój e-PIT wyłącznie przy użyciu login.gov.pl lub aplikacji mObywatel;
Zeznanie składane przez pełnomocnika
Jeśli nie chcesz składać zeznania osobiście, może to zrobić za ciebie pełnomocnik. Zeznania składane przez pełnomocnika nie mogą być jednak podpisane danymi autoryzującymi.
Jeśli chcesz udzielić pełnomocnictwa do złożenia zeznania w formie papierowej, wypełnij i dostarcz do urzędu skarbowego druk UPL-1P. Możesz to zrobić:
- papierowo – złóż go w swoim urzędzie skarbowym,
- elektronicznie – przekaż przez ePUAP.
Jeśli chcesz udzielić pełnomocnictwa do przesłania elektronicznego zeznania, wypełnij i dostarcz do urzędu skarbowego druk UPL-1. Możesz to zrobić:
- papierowo – złóż go w swoim urzędzie skarbowym,
- elektronicznie – przekaż przez ePUAP lub w serwisie e-Urząd Skarbowy.
Pamiętaj! Jedno pełnomocnictwo wystarczy do składania deklaracji we wszystkich urzędach skarbowych.
Jest do dokument, który potwierdza, złożenie formularza w formie elektronicznej. Nie potrzebna jest tu żadna pieczątka urzędu skarbowego.
Pytania i odpowiedzi
-
Nie. Rodzic nie jest płatnikiem podatku dochodowego z tytułu zawartej z nianią umowy uaktywniającej, a zatem nie ciąży na nim ani obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanego wynagrodzenia, ani też nie ma obowiązku sporządzenia i przekazania tobie lub organowi podatkowemu PIT-4R i PIT-11.
-
W jaki sposób mam wykazać dochody z umowy uaktywniającej w zeznaniu rocznym?
Swoje przychody, koszty i dochody wykaż w PIT-36 w wierszu „inne źródła, niewymienione w wierszach od 1 do 10”. Jeśli w trakcie roku podatkowego wpłacałaś zaliczki na podatek dochodowy, wówczas w kolumnie „f” wpiszesz łączną kwotę należnych zaliczek, zaś w części Q.1. zaliczki należne za poszczególne miesiące roku podatkowego (suma zaliczek w części Q.1. powinna być równa kwocie zaliczek z kolumny „f”).
-
Jakie dokumenty stanowią podstawę do rozliczenia uzyskiwanych przeze mnie dochodów?
Z tytułu wykonywania umowy uaktywniającej nie otrzymasz od rodzica PIT-11, w związku z czym dla prawidłowego rozliczenia się powinnaś wykorzystać wszelkie dokumenty potwierdzające wysokość uzyskanego przychodu i pobranych przez płatnika składek (rodzica) składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne np. umowę zawartą między tobą a rodzicem, pokwitowania otrzymania pieniędzy, przelewy bankowe, przekazy pocztowe itp.
-
Jestem rodzicem. Czy mogę w jakikolwiek sposób odliczyć w zeznaniu rocznym kwoty wypłacane niani?
Nie. W ustawie PIT nie przewidziano żadnej ulgi, która pozwalałaby na odliczenie kwot wypłacanych niani w ramach umowy uaktywniającej.
-
Możesz w ciągu roku podatkowego wpłacać zaliczki miesięczne. Jeżeli wpłaciłaś choć jedną zaliczkę w trakcie roku, to masz obowiązek wpłacania kolejnych zaliczek od dochodów uzyskanych z tego tytułu w następnych miesiącach, aż do końca tego roku podatkowego.
W związku z powyższym w poz. 144 części E.1. zeznania PIT-36 powinnaś wpisać łączną kwotę należnych za rok podatkowy zaliczek, zaś w części Q.1. zaliczki należne za poszczególne miesiące roku podatkowego (suma zaliczek w części Q.1. powinna być równa kwocie zaliczek z poz. 144). Natomiast w poz. 429 zeznania PIT-36 w "sumie wpłaconych zaliczek, zaliczek pobranych przez płatników oraz wpłaconego podatku, o którym mowa w art. 30g updof", wykaż kwoty faktycznie wpłaconych zaliczek.
Zatem, jeśli wpłacałaś zaliczki na podatek dochodowy z tytułu zawartej umowy uaktywniającej, to w odpowiednich pozycjach w zeznaniu wykazujesz zaliczki należne za okres od I do XII.
Uwaga: Ewentualne wpłaty zaliczek dokonane po zakończonym roku podatkowym do dnia złożenia zeznania podatkowego, z których dowodu wpłaty wynika, że stanowią one zapłatę zaliczki na podatek za ubiegły rok podatkowy należy traktować – jeśli tak wskazałaś - jako zaliczkę na podatek dochodowy. W takim przypadku wpłaty te powinnaś wykazać jako wpłacone zaliczki do urzędu skarbowego.
-
Jeżeli składki na ubezpieczenie społeczne są opłacone przez ciebie z własnych środków, możesz je odliczyć od dochodu już na etapie wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT)
Ważne
Kiedy złożyć zeznanie
do 30 kwietnia
Jak podpisać zeznanie
