Rozliczenie ze zbycia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych

Otrzymałeś przychód z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym? Sprawdź, czy musisz się rozliczyć.

Czy muszę składać zeznanie

Jeżeli otrzymałeś przychód z tytułu:

  • umorzenia,
  • odkupienia,
  • wykupienia albo
  • unicestwienia w inny sposób

jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym i ww. przychód nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, złóż do urzędu skarbowego PIT-38.

Ważne: Zeznanie składasz niezależnie od tego czy z ww. tytułu:

  • osiągnąłeś dochód,
  • poniosłeś stratę.

Jakie przychody są zwolnione od podatku?

Nie zapłacisz podatku dochodowego od dochodu osiągniętego z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym, jeśli dochód ten jest ci wypłacany na podstawie umowy zawartej lub zapisów dokonanych przed dniem 1 grudnia 2001 roku.

Zwolnienie to nie dotyczy jednak dochodów osiągniętych w związku z przystąpieniem przez ciebie do programu oszczędzania z funduszem kapitałowym – bez względu na formę tego programu – w zakresie dochodów z tytułu wpłat (wkładów) do funduszu dokonanych począwszy od 1 grudnia 2001 roku, chyba że dochody te korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 58 lub 59 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychodów, które nie podlegają opodatkowaniu nie wykazujesz w zeznaniu rocznym.

Zasady opodatkowania

Jeżeli otrzymałeś przychód z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym, otrzymasz od płatnika informację PIT-8C.

Z uzyskanych przychodów zawsze rozliczasz się samodzielnie.

Uzyskane przychody i poniesione koszty uzyskania tych przychodów wykaż w części C zeznania PIT-38.

Jeżeli z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym osiągnąłeś dochód – masz obowiązek zapłacić podatek.

Jeżeli z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym poniosłeś stratę – o wysokość tej straty będziesz mógł obniżyć dochód uzyskany z tego samego źródła przychodów:

  • w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty albo
  • jednorazowo w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł. Jeśli nie odliczysz jednorazowo całej kwoty straty, to nieodliczoną kwotę będziesz mógł odliczyć w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych pozostałych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Jak obliczyć podstawę opodatkowania

Podstawą opodatkowania jest dochód, czyli różnica pomiędzy uzyskanym przez ciebie przychodem a poniesionymi kosztami uzyskania przychodów.

Jeśli poniesione przez ciebie koszty uzyskania przychodów są wyższe niż uzyskany z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym przychód, oznacza to, że poniosłeś stratę. W takim przypadku nie płacisz podatku.

Przychodem jest kwota, jaką otrzymałeś z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym.

Ważne: Nie ustala się przychodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa subfunduszu funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami, w przypadku zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu na jednostki uczestnictwa innego subfunduszu tego samego funduszu inwestycyjnego, dokonanej na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605). W takiej sytuacji nie ustala się również kosztów.

Kosztami uzyskania przychodów są:

  • wydatki poniesione przez ciebie na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych,
  • wydatki poniesione przez spadkodawcę na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych – jeżeli tytuły te nabyłeś w drodze spadku.

Jak obliczyć podatek

Stawka podatku wynosi 19%.

Jeśli poniesione przez ciebie koszty uzyskania przychodów są wyższe niż uzyskany z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym przychód, oznacza to, że poniosłeś stratę. W takim przypadku nie płacisz podatku.

Jak i gdzie złożyć zeznanie

Zeznanie możesz złożyć w formie:

  • papierowej,
  • elektronicznej.

Papierowo

Zeznanie w formie papierowej możesz złożyć w urzędzie skarbowym.

Możesz też przesłać je pocztą - najlepiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Zwróć uwagę, aby zeznanie zostało nadane:

  • w placówce pocztowej operatora publicznego (Poczty Polskiej),
  • przed upływem terminu na złożenie tego zeznania.

Elektronicznie

Zeznanie w formie elektronicznej złożysz:

W jakim terminie złożyć zeznanie

Zeznanie składasz w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Uwaga: Jeżeli złożysz zeznanie przed wyznaczonym terminem uznamy, że będzie ono złożone 15 lutego.

Jak podpisać zeznanie

Zeznanie składane papierowo

Zeznanie składane w formie papierowej podpisz własnoręcznie.

Zeznanie składane przez Twój e-PIT

Jeśli chcesz złożyć zeznanie elektronicznie poprzez usługę Twój e-PIT, zaloguj się do serwisu e-Urząd Skarbowy przy użyciu:

  • login.gov.pl - czyli profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości elektronicznej;
  • danych podatkowych - są to Twoje dane, takie jak Twój PESEL lub NIP i data urodzenia, kwota przychodu z rozliczenia za 2023 r., kwota przychodu z jednej informacji od płatników za 2024 r. (np. PIT-11), które potwierdzisz kwotą nadpłaty lub do zapłaty z rozliczenia za 2023 r. Jeżeli chociaż jedna z tych kwot wynosi „0” (zero), będziesz mógł się zalogować do usługi Twój e-PIT wyłącznie przy użyciu login.gov.pl lub aplikacji mObywatel;
  • aplikacji mObywatel.

Po zalogowaniu, wysłanie zeznania przez usługę Twój e-PIT nie wymaga dodatkowej weryfikacji.

Zeznanie składane przez formularz interaktywny

Zeznania składane online przez formularz interaktywny w systemie e-Deklaracje możesz podpisać za pomocą:

  • kwalifikowanego podpisu elektronicznego - to płatny, elektroniczny podpis, który służy do podpisywania dokumentów. Jeśli masz taki podpis, przygotuj go i podaj kod PIN,
  • „danych autoryzujących” – to bezpłatny podpis elektroniczny, który zapewnia autentyczność deklaracji i podań. Na takie dane autoryzujące składają się identyfikator PESEL lub NIP , imię (pierwsze), nazwisko, data urodzenia, kwota przychodu. Kwota przychodu, którą podaje się przy autoryzacji, to kwota wskazana w zeznaniu lub rocznym obliczeniu podatku za rok podatkowy o dwa lata wcześniejszy niż rok, w którym są składane deklaracje/wniosek albo wartość „0” (zero), w przypadku gdy za rok o dwa lata wcześniejszy niż rok podatkowy, w którym są składane deklaracje/wniosek, nie zostało złożone żadne z zeznań lub rocznych obliczeń podatku.

Zeznanie składane przez pełnomocnika

Jeśli nie chcesz składać zeznania osobiście, może to zrobić za ciebie pełnomocnik. Zeznania składane przez pełnomocnika nie mogą być jednak podpisane „danymi autoryzującymi”.

Jeśli chcesz udzielić pełnomocnictwa do złożenia zeznania w formie papierowej, wypełnij i dostarcz do urzędu skarbowego druk UPL-1P.
Możesz to zrobić:

  • papierowo – złóż go w swoim urzędzie skarbowym,
  • elektronicznie – przekaż przez ePUAP.

Jeśli chcesz udzielić pełnomocnictwa do przesłania elektronicznego zeznania, wypełnij i dostarcz do urzędu skarbowego druk UPL-1. Możesz to zrobić:

  • papierowo – złóż go w swoim urzędzie skarbowym,
  • elektronicznie – przekaż przez ePUAP lub w serwisie e-Urząd Skarbowy.

Pamiętaj! Jedno pełnomocnictwo wystarczy do składania deklaracji we wszystkich urzędach skarbowych.

Ważne: Jeśli wysyłasz zeznanie w formie elektronicznej pamiętaj o wygenerowaniu i zachowaniu Urzędowego Poświadczenia Odbioru.

Jest do dokument, który potwierdza, złożenie formularza w formie elektronicznej. Nie potrzebna jest tu żadna pieczątka urzędu skarbowego.

Pytania i odpowiedzi

  1. Tak. Przychody osiągnięte ze sprzedaży akcji i z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych zaliczane są do tego samego źródła przychodów i rozliczane są w tym samym zeznaniu PIT-38. Możesz więc skompensować stratę ze sprzedaży akcji z dochodem z umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

  2. Nie. Nie możesz odliczyć straty poniesionej w 2023 roku.

  3. Tak. Strata poniesiona przez ciebie w 2023 roku z tytułu sprzedaży akcji może pomniejszyć dochód uzyskany w 2024 roku z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym. Pamiętaj jednak o limitach straty podlegającej odliczeniu w 2024 roku, tzn. odlicz nie więcej niż:

    • 50% straty poniesionej w 2023 roku lub
    • 5 000 000 zł – jeśli chcesz odliczyć stratę jednorazowo.

  4. Tak, złóż PIT-38 i wykaż poniesioną stratę. O wysokość tej straty będziesz mógł obniżyć dochód uzyskany z tego samego źródła przychodów:

    • w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty albo
    • jednorazowo w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł. Jeśli nie odliczysz jednorazowo całej kwoty straty, to nieodliczoną kwotę będziesz mógł odliczyć w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych pozostałych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Podstawa prawna

  • Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT)