Ewaluacja pilotażu Programu Współdziałania

Od 01.07.2020 r. w Polsce weszły przepisy wdrażające możliwość realizacji pilotażu programu co-operative compliance pod nazwą Program Współdziałania. Z publikacji OECD wynika, że aby program tego typu był skuteczny musi być dostosowany do potrzeb, możliwości i oczekiwań zarówno administracji, jak i podatników w danym państwie. Dlatego istotą wdrożenia programu co-operative compliance jest jego dostosowanie do społeczno-gospodarczego kontekstu w danym kraju.

W związku z powyższym w celu weryfikacji prawidłowości dostosowania wdrożonego w Polsce programu co-opertaive compliance do polskiego ustroju prawnego oraz warunków społeczno- gospodarczych konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji pilotażu Programu Współdziałania.

Ewaluacja powinna zapewnić dokonanie rzetelnej i krytycznej oceny skutków działania Programu w okresie pilotażowym poprzez dokonanie oceny skuteczności realizacji celów i korzyści wynikających z wdrożenia Programu.

Ponadto w wyniku przeprowadzonej ewaluacji powinny zostać wykazane istniejące mocne i słabe strony Programu Współdziałania oraz przekazane wskazówki do podjęcia niezbędnych działań doskonalących Program. Sformułowane na skutek ewaluacji końcowej zalecenia powinny dostarczyć impulsów do stworzenia optymalnego modelu Programu Współdziałania, dostosowanego do polskich realiów.

Etapy ewaluacji

Planowane jest przeprowadzenie zarówno ewaluacji kształtującej jak i sumującej pilotażu Programu Współdziałania.

Ewaluacja kształtująca zostanie przeprowadzona w trakcie realizacji pilotażu. Pozwoli na bieżąco zidentyfikować problemy i ryzyka, które mogą się pojawić w trakcie realizacji współpracy. Umożliwi wypracowanie i wypróbowanie rozwiązań niwelujących powstałe problemy i zagrożenia jeszcze w czasie trwania pilotażu. Pozwoli to na bieżącą modyfikację zasad funkcjonowania Programu w trakcie trwania pilotażu, w celu wypracowania optymalnych rozwiązań i testowania wprowadzonych zmian jeszcze w trakcie trwania pilotażu.

Ewaluacja sumująca (ex post) zostanie przeprowadzona dopiero po zakończeniu pilotażu. Jej celem będzie podsumowanie efektów działań podejmowanych w ramach przedsięwzięcia oraz wyciągnięcie wniosków i sformułowanie rekomendacji, sporządzenie raportu końcowego i dokonanie na jego podstawie przeglądu wewnętrznych procedur realizacji audytu podatkowego, zasad współpracy i opracowanie propozycji odpowiednich zmian legislacyjnych.

Metody badawcze

Planowana jest realizacja ewaluacji za pomocą wielu metod badawczych, takich jak:

• Ankietyzacja online
• Hard facts
• Analiza SWOT
• Warsztaty z interesariuszami

W celu zapewniania jak największego obiektywizmu i rzetelności badania, do realizacji poszczególnych etapów ewaluacji będzie zaangażowany podmiot zewnętrzny.

Przeprowadzone działania

W lutym 2021 r. przeprowadzono badanie online czterech grup interesariuszy, w tym podmiotów aplikujących do Programu Współdziałania i podmiotów nie zainteresowanych na chwilę obecną udziałem w Programie.

Wykonawcą przedmiotowego badania było konsorcjum BIOSTAT Ewa Tkocz-Piszczek oraz Biostat sp. z o.o.

Ewaluacja Programu Współdziałania z dofinansowaniem z Komisji Europejskiej

Ministerstwo Finansów wystąpiło z wnioskiem do Komisji Europejskiej o wsparcie w ramach Instrumentu Wsparcia Technicznego projektu "Rozwój wdrożonego w Polsce programu co-operative compliance". Celem projektu jest przeprowadzenie profesjonalnej ewaluacji pilotażu Programu Współdziałania. Wniosek został zaakceptowany i w czerwcu 2021 r. Komisja Europejska podpisała z Akademią Leona Koźmińskiego (ALK) kontrakt na realizację ewaluacji Programu Współdziałania. 

Zostały już przeprowadzone trzy fale ewaluacji kształtującej, obejmujące m.in. wywiady pogłębione (IDI), jak również badanie kwestionariuszowe metodą CAWI. Dzięki przeprowadzonej dotychczas ewaluacji kluczowi podatnicy mieli możliwość przekazania swoich uwag na temat funkcjonowania Programu Współdziałania. Obecnie realizowana jest czwarta fala badania i jest to już ostatnia szansa na przekazanie, anonimowo do KAS, w ramach badania ankietowego, uwag w tym zakresie.

Przeprowadzone badania ankietowe są elementem służącym wsparciu oceny poziomu realizacji celów i korzyści Programu Współdziałania, jakości informacji i wiedzy na jego temat oraz w określeniu oczekiwań i nastawienia wobec Programu. Ich wyniki stanowią punkt wyjścia do prac nad ewentualnymi zmianami w Programie. Dlatego zachęcamy do zgłaszania się do udziału badaniu ankietowym na stronie uczelni odpowiedzialnej za jej realizację: Badanie dotyczące współpracy Krajowej Administracji Skarbowej z podmiotami strategicznymi