Wyjaśnienia dla osób fizycznych

Konwencja MLI zmienia w niektórych polskich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (dalej: UPO) metodę unikania podwójnego opodatkowania – z metody wyłączenia (zwolnienia) z progresją na metodę odliczenia (zaliczenia/kredytu) proporcjonalnego^[1].

W poniższej tabeli zaprezentowano UPO z państwami, w których metoda unikania podwójnego opodatkowania została już zmieniona przez Konwencję MLI bądź zostanie zmieniona w najbliższym czasie:

Metoda nie zmieni się w pozostałych UPO, które modyfikuje Konwencja MLI (lista UPO, które zmienia Konwencja MLI, dostępna jest w tabeli w zakładce Daty rozpoczęcia stosowania Konwencji MLI).

Poniżej przedstawiamy wyjaśnienia dot. zmian w opodatkowaniu osób fizycznych pracujących za granicą, związanych z wejściem w życie Konwencji MLI.

Zasady ogólne opodatkowania w Polsce osób pracujących za granicą

W pierwszej kolejności zachęcamy do zapoznania się z broszurą informacyjną MF „Opodatkowanie dochodów z pracy najemnej wykonywanej za granicą” aktualną dla danego roku podatkowego. Broszura zawiera podstawowe informacje dot. zasad opodatkowania zagranicznych dochodów osiąganych z tytułu pracy, metod unikania podwójnego opodatkowania oraz ustalania wysokości podatku w Polsce.

Wskazujemy również, że sam fakt posiadania polskiego obywatelstwa nie oznacza automatycznie, że osoba jest zobowiązana do zapłaty podatku w Polsce. O tym gdzie i w jakim zakresie podlega się opodatkowaniu decyduje przede wszystkim tzw. rezydencja podatkowa (miejsce zamieszkania dla celów podatkowych)^[3].

Zgodnie z polską Ustawą PIT zasadą jest, że polskim rezydentem podatkowym jest osoba fizyczna, która w Polsce:

• przebywa większą część roku (ponad 183 dni w roku podatkowym) lub
• posiada centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych).

Jeżeli w świetle ustawodawstwa wewnętrznego dwóch państw dana osoba fizyczna jest uznawana za rezydentna podatkowego obu państw, konflikt rezydencji należy rozstrzygnąć poprzez zastosowanie reguł kolizyjnych określonych we właściwej UPO (zazwyczaj art. 4 ust. 2 UPO). Należy podkreślić, że ocena rezydencji podatkowej wymaga każdorazowo dogłębnej analizy całokształtu okoliczności dotyczących jej związków z danym państwem. Zachęcamy do zapoznania się z objaśnieniami podatkowymi w sprawie rezydencji podatkowej oraz zakresu obowiązku podatkowego osób fizycznych w Polsce (link otwiera okno w nowym serwisie).

W pewnym uproszczeniu można jednak przyjąć, że:

1. osoba fizyczna, która przeniosła się na stałe za granicę razem ze swoją rodziną, nie jest już polskim rezydentem podatkowym;
2. natomiast jeżeli osoba fizyczna wyjeżdża do pracy za granicę na krótki czas i wraca do Polski (np. przebywa tu jej rodzina), to jako polski rezydent podatkowy podlega opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów (nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku w Polsce).

W odniesieniu do osób, o których mowa w pkt 1) powyżej - zmiana przez Polskę metody unikania podwójnego na podstawie Konwencji MLI nie ma wpływu na ich sytuację, gdyż są one rezydentami podatkowymi innego państwa. Nie podlegają więc w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów, a jedynie od dochodów, które uzyskują w Polsce (np. z tytułu otrzymywanego czynszu za wynajem mieszkania położonego w Polsce).

Natomiast w odniesieniu do osób, o których mowa w pkt 2) – zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania będzie mieć wpływ na ich rozliczenia podatkowe w Polsce. Nie musi jednak w każdym przypadku automatycznie oznaczać obowiązku zapłaty podatku w Polsce. Szczegóły prezentujemy poniżej.

Zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania na podstawie Konwencji MLI

Zeznania podatkowe

Rozliczanie zagranicznych dochodów zgodnie z metodą proporcjonalnego zaliczenia oznacza obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego, w którym należy wykazać dochody z pracy za granicą. Obowiązek ten wystąpi bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał inne dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce.

Dochody z pracy za granicą należy wykazać na formularzu PIT-36, wraz z załącznikiem PIT/ZG (Informacja o wysokości dochodów/przychodów z zagranicy i zapłaconym podatku).

Termin na złożenie zeznania: do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (w przypadku, gdy 30 kwietnia przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu do złożenia zeznania uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy).

Ulga abolicyjna

Sam fakt złożenia zeznania nie oznacza jednak w każdym przypadku automatycznie obowiązku zapłaty podatku w Polsce. Podatnik ma bowiem możliwość skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej^[4].

https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-z-dnia-10-sierpnia-2021-roku-dot-ulgi-abolicyjnej-o-ktorej-mowa-w-art-27g-ustawy-o-podatku-dochodowym-od-osob-fizycznych

Załącznikiem właściwym do wykazania ulgi abolicyjnej jest PIT/O.

Zaliczki na podatek

W przypadku zastosowania do dochodów zagranicznych metody zaliczenia proporcjonalnego, jeżeli podatnik przebywa czasowo za granicą i osiąga dochody z wykonywanej tam pracy bez pośrednictwa polskiego płatnika, to po powrocie do kraju ma obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy.

Przy kalkulacji zaliczek podatnik może odliczyć podatek zapłacony za granicą (w odpowiedniej proporcji). Nie uwzględnia się jednak ulgi abolicyjnej (ma ona zastosowanie dopiero przy rozliczeniu rocznym). Szczegółowe zasady dot. kalkulacji zaliczek zawarte są w broszurze MF.

Wysokość zaliczki: 17% ww. dochodów (można jednak zastosować wyższą stawkę wg skali podatkowej).

Termin płatności zaliczek:

• do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik wrócił do kraju; albo
• jeżeli termin płatności zaliczki przypada po zakończeniu roku podatkowego - w terminie
  złożenia zeznania rocznego tj. do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (w przypadku, gdy 30 kwietnia przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu do złożenia zeznania uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy).

Ograniczenie poboru zaliczek:

• podatnik może złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w trakcie roku podatkowego^[5];
• we wniosku należy uprawdopodobnić, że zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy;
• wniosek składa się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika (przed terminem płatności zaliczek, których wniosek dotyczy).

Stan prawny na 1 stycznia 2022 r.

1. Już dziś metoda odliczenia proporcjonalnego obowiązuje w niektórych polskich UPO, np. w UPO z Holandią.
2. Lista może być rozszerzona – w miarę ratyfikacji Konwencji MLI przez kolejne państwa. Data opracowania listy: 1.01.2022.
3. Czym innym jest jednak „permanent residence”, którą można uzyskać np. w Wielkiej Brytanii.
4. Art. 27g Ustawy PIT.
5. Na podstawie art. 22 § 2a Ordynacji podatkowej.