28.11.2023Każdego roku Ministerstwo Finansów przygotowuje ustawę budżetową. Zapisuje w niej, jakie dochody państwo zamierza osiągnąć i na co będzie je wydawać. Dlaczego ustawa budżetowa jest tak ważna? Ponieważ planowane dochody i wydatki sięgają setek miliardów złotych, co wymaga wielomiesięcznych przygotowań, negocjacji i wielostronnych uzgodnień.
To trudne rozmowy – z propozycji wielu resortów, które zgłaszają swoje potrzeby finansowe i wyliczeń Ministerstwa Finansów, ile pieniędzy do wykorzystania będzie w budżecie, musi powstać spójny plan finansów państwa. Członkowie rządu muszą uzgodnić, jakie są najważniejsze wydatki ich resortów w roku budżetowym, które zadania powinny być kontynuowane i na jakie należy przeznaczyć dodatkowe kwoty. Gdy wspólne stanowisko zostaje uzgodnione, a planowane wpływy do budżetu zostaną podzielone między różne ministerstwa, ustawa trafia do Sejmu, stamtąd do Senatu i na koniec do prezydenta. Gdy on podpisze ustawę i zacznie ona obowiązywać, dokładnie wiadomo, jak wydatkować pieniądze z budżetu.
W procedurze budżetowej można wyróżnić 4 fazy, które obejmują etapy od opracowania projektu budżetu do uchwalenia ustawy. Najprościej je zobrazować przez przypisanie poszczególnych etapów do danej pory roku.
WIOSNA
- Minister Finansów przedstawia założenia projektu budżetu państwa Radzie Ministrów
- wstępna prognoza wybranych wskaźników budżetowych – konsultacje w ramach Rady Dialogu Społecznego
W praktyce wygląda to tak:
LATO
- obliczenie wstępnych wydatków na rok następny (n+1) i wyjściowych wydatków na lata kolejne (n+2 i n+3) dla poszczególnych części budżetowych
- dysponenci części budżetowych przesyłają szczegółowe plany budżetowe (w ramach ich części)
- Ministerstwo Finansów opracowuje projekt budżetu państwa i przekazuje go Radzie Ministrów
- projekt budżetu trafia do Rady Dialogu Społecznego do konsultacji społecznych
- Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i przekazuje do Sejmu (do 30 września)
W praktyce wygląda to tak:
JESIEŃ
- pierwsze czytanie w Sejmie – Minister Finansów prezentuje projekt ustawy budżetowej
- skierowanie projektu do Komisji Finansów Publicznych i komisji branżowych
- drugie i trzecie czytanie – Sejm uchwala ustawę budżetową
- ustawa zostaje przekazana do dalszych prac w Senacie
- Senat podejmuje uchwałę w sprawie ustawy budżetowej
W praktyce wygląda to tak:
ZIMA
- Sejm rozpatruje ewentualne poprawki Senatu
- przesłanie ustawy budżetowej do prezydenta
- Prezydent podpisuje ustawę budżetową albo zwraca się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją
- ogłoszenie podpisanej ustawy w Dzienniku Ustaw RP
W praktyce wygląda to tak:
I ZNOWU WIOSNA
- opracowanie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok poprzedni
- rozpoczęcie prac planistycznych nad projektem ustawy budżetowej na kolejny rok
W praktyce wygląda to tak:
W EFEEKCIE
