Zgłoszenie celne - informacje dla podróżnych

Polska, jako członek Unii Europejskiej, jest objęta unią celną, co oznacza, że w obrocie towarowym z państwami członkowskimi UE nie stosuje się formalności celnych. Oznacza to, że w przypadku towarów przywożonych do Polski przez podróżnego lub wywożonych z kraju, odprawie celnej podlegają jedynie towary, które zostały sprowadzone spoza UE lub są wywożone do krajów innych niż państwa członkowskie UE.

Zagadnienia związane z zgłoszeniami celnymi regulują następujące przepisy:

• 162 – 195 Unijnego Kodeksu Celnego;
• 222 – 228, art. 231-247 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/2447 z dnia 24 listopada 2015 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 ustanawiającego unijny kodeks celny (Dz. Urz. UE L 343 z 29.12.2015, str. 558, z późn. zm.), zwanego  „rozporządzeniem wykonawczym";
• 146 – 149 oraz art. 153-154 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (Dz. Urz. UE L 343 z 29.12.2015 r., str. 1, z późn. zm.), zwanego „rozporządzeniem delegowanym";
• rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 8 września 2016 r. w sprawie zgłoszeń celnych (Dz. U. poz.1498, z późn. zm.).

Zgłoszenie celne dotyczące towaru, który nie ma charakteru handlowego, wprowadzanego na obszar celny UE lub wyprowadzanego z tego obszaru, dokonywane przez podróżnych, powinno być złożone najpóźniej w chwili przystąpienia organu celnego do kontroli celnej.

Podróżny może dokonać zgłoszenia celnego w jednej z następujących form:

• papierowej,
• elektronicznej,
• ustnej,
• przez czynność, którą uznaje się za zgłoszenie celne (np. przejście zielonym pasem lub „nic do zgłoszenia").

1. Zgłoszenie w formie pisemnej

   Powinno odbyć się z wykorzystaniem formularza SAD wypełnionego zgodnie z zasadami określonymi w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych, która jest opublikowana na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC).

2. Zgłoszenie w formie elektronicznej

   Takie zgłoszenie celne w procedurach przywozowych odbywa się w systemie AIS/IMPORT, a w procedurach wywozowych w systemie AES/ECS2, przez przesłanie pliku w formacie XML. Powinno być sporządzone zgodnie ze specyfikacją techniczną XML, publikowaną na stronie PUESC. Do tej formy zgłoszenia celnego należy stosować zasady określone w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych oraz w zależności od procedury, zasady określone w:

   • AIS/IMPORT Informator dla podmiotów zaangażowanych w przywozowe procesy celne realizowane drogą elektroniczną albo
   • instrukcji w zakresie obsługi w Systemie AES/ECS2.

   Powyższe dokumenty są opublikowane na PUESC.

Podstawowe informacje z zakresu prawa celnego dla podróżnych

Polska, jako członek Unii Europejskiej, jest objęta unią celną, której istotą jest likwidacja granic celnych między państwami objętymi unią oraz utworzenie na ich terytorium jednego obszaru celnego.

Wymianę towarową między poszczególnymi państwami członkowskimi w Unii Europejskiej cechuje swobodny przepływ towarów. Oznacza to zakaz stosowania między państwami członkowskimi ceł przywozowych i wywozowych oraz wszelkich opłat o skutkach równoważnych. Obrót towarowy między Polską a innymi państwami członkowskimi UE odbywa się na zasadzie obrotu wewnętrznego.

W związku z tym tylko wobec towarów przywożonych z państw spoza UE lub wywożonych poza UE stosuje się formalności celne oraz w przypadku przywozu – należności celne. W przypadku przywozu lub wywozu konieczne jest zatem zgłoszenie towarów do odpowiedniej procedury celnej.

Z uwagi na rodzaj towaru, cel przywozu lub wywozu oraz osobę dokonującą zgłoszenia celnego przepisy prawa przewidują możliwość wielu ułatwień. I tak, istnieje możliwość zwolnienia z należności celnych przywozowych niektórych towarów przywożonych z państw spoza UE, które zostały ostatecznie dopuszczone do obrotu w UE oraz zawieszenia poboru należności przywozowych od towarów przywiezionych na czas określony w procedurze odprawy czasowej.

Podróżni (osoby fizyczne) mogą korzystać z możliwości zgłoszenia przywożonych towarów do procedury dopuszczenia do obrotu lub odprawy czasowej w formie ustnej lub w innej formie, która jest czynnością uznaną za zgłoszenie.

Zgłoszenie przez czynność, którą uznaje się za zgłoszenie celne jest najprostszą, bezdokumentacyjną formą zgłoszenia celnego towarów. W przywozie realizuje się ją w granicznym urzędzie celnym (drogowym, morskim, lotniczym) przez:

• przejście/przejazd zielonym pasem lub pasem „nic do zgłoszenia" w urzędzie celnym, w którym istnieje system dwóch pasów,
• przejście/przejazd przez urząd, który nie posiada dwóch kontrolowanych pasów.

Tą formą zgłoszenia celnego mogą zostać objęte:

1. w procedurze dopuszczenia do obrotu na obszarze celnym UE, bez obowiązku ich powrotnego wywozu

   - towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnego, pozbawione charakteru handlowego, wobec których stosuje się zwolnienie z należności celnych i podatkowych,

   Uwaga: Przez bagaż osobisty rozumie się cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia dowodu, że bagaż ten był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez przedsiębiorstwo, które było odpowiedzialne za jego przewóz. Bagaż osobisty obejmuje paliwo znajdujące się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu silnikowego oraz paliwo znajdujące się w przenośnym kanistrze, którego ilość nie przekracza 10 litrów.

   Jeżeli podróżny posiada w swoim bagażu osobistym rzeczy, które nie podlegają zwolnieniu z należności celnych przywozowych (np. przekraczające dozwoloną wartość), to powinien on ustnie zgłosić te towary funkcjonariuszowi celno-skarbowemu, który wystawi „Dokument potwierdzający dokonanie zgłoszenia celnego". Dokument ten zawiera informacje o należnościach celnych i podatkowych dotyczących przywożonego towaru, które muszą być opłacone.

2. w procedurze odprawy czasowej, z obowiązkiem ich powrotnego wywozu z obszaru celnego UE

   - inne przedmioty osobistego użytku przywożone przez podróżnego do czasowego wykorzystania oraz środki transportu zarejestrowane poza obszarem celnym UE i przywożone na czas określony albo zarejestrowane na obszarze celnym UE i powrotnie przywożone, podlegające zwolnieniu z należności celnych i podatkowych.

   Uwaga:  Jako przedmioty osobistego użytku należy rozumieć wszystkie przedmioty, nowe lub używane, których podróżny może potrzebować z uzasadnionych powodów do osobistego użytku podczas podroży, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności podroży (ubrania, artykuły toaletowe, biżuteria osobista, przenośne telewizory, przenośne odbiorniki radiowe i komputery osobiste, aparaty fotograficzne i kamery filmowe wraz z uzasadnioną ilością filmów i akcesoriów, przenośne instrumenty muzyczne, itp.), ale wyłączając wszelkie towary przywożone w celach handlowych. Przedmioty osobistego użytku podróżny musi mieć na sobie lub w swoim bagażu (towarzyszącym lub nie).

   W przypadku czasowego przywozu towarów (także przedmiotów osobistego użytku) na obszar celny UE istnieje obowiązek ich powrotnego wywozu z obszaru celnego UE przy wyjeździe podróżnego, który te przedmioty przywiózł.

   Uwaga: Przywóz towarów przez podróżnych przyjeżdżających spoza UE, ale również przywóz niektórych towarów do Polski z innych państw członkowskich UE, podlega ograniczeniom i zakazom. W przypadku zakazów i ograniczeń nie jest możliwe dokonanie zgłoszenia celnego w przedstawionej formie.

Poza najprostszą formą, stosuje się również inne formy zgłoszenia celnego:

• zgłoszenie elektroniczne przesyłane do systemów celnych,
• zgłoszenie pisemne (dokument SAD, karnet ATA w odprawie czasowej),
• zgłoszenie ustne, które w procedurze odprawy czasowej wiąże się z obowiązkiem złożenia dodatkowego dokumentu.

Te formy zgłoszeń są stosowane zarówno przez osoby fizyczne, jak i przedsiębiorców, w obrocie towarami w celach handlowych oraz niehandlowych.

Podstawa prawna

• Unijny Kodeks Celny;
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2447 z dnia 24 listopada 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 ustanawiającego unijny kodeks celny(Dz.Urz. UE L 343 z 29.12.2015, str. 558, z późn. zm.), zwane „rozporządzeniem wykonawczym";
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (Dz.Urz. UE L 343 z 29.12.2015 r., str. 1, z późn. zm.), zwane „rozporządzeniem delegowanym".