- Pomagaj Ukrainie i korzystaj z preferencji podatkowych
- Pomoc na rzecz ofiar konfliktu w Ukrainie bez VAT
- Preferencje dla spółek opodatkowanych estońskim CIT-em
Pomagaj Ukrainie i korzystaj z preferencji podatkowych
- Polacy, którzy pomagają, mogą jednocześnie zmniejszać swoje podatki.
- Do obowiązujących dotychczas preferencji dla darowizn przekazywanych za pośrednictwem organizacji pozarządowych czy honorowych dawców krwi doszły nowe rozwiązania.
- Nowe przepisy weszły w życie 12 marca i obowiązują z mocą wsteczną – od 24 lutego 2022 r.
- Wśród nich są m.in. podatkowe koszty dla firm, które świadczą pomoc za pośrednictwem wielu organizacji.
- Przepisy będą też korzystniejsze dla obdarowanych – otrzymywana przez nich pomoc będzie zwolniona z PIT.
Osoby poszkodowane w wyniku zbrojnej agresji na Ukrainę, które przybywają z terytorium tego kraju do Polski, otrzymują wsparcie materialne od wielu podmiotów.
Pomoc niesiona jest zarówno przez wolontariuszy będących osobami fizycznymi, jak i przez fundacje, stowarzyszenia, OPP i inne organizacje społeczne, a także przez osoby prawne. Dla tych, którzy pomagają i chcą pomagać, przewidzieliśmy ułatwienia podatkowe. Obok istniejących już preferencji dla darczyńców wprowadzamy też ulgi dla obdarowanych obywateli Ukrainy przybywających do Polski z Ukrainy, co pozwoli im w pełni skorzystać z ofiarności Polaków.
Darowizny na rzecz NGO
Obowiązujące przepisy pozwalają na odliczenie określonych darowizn przekazywanych zarówno w formie pieniężnej, jak i rzeczowej. Dotyczy to m.in. darowizn przekazywanych na działalność pożytku publicznego. Taką działalność prowadzą organizacje pozarządowe (NGO), którymi są zarówno organizacje pożytku publicznego (OPP), jak i niemające takiego statusu fundacje i stowarzyszenia. Preferencja podatkowa dotyczy darowizn przekazywanych na rzecz takich organizacji działających na terenie UE i EOG.
Przekazaną im wartość darowizny odlicza się od podstawy opodatkowania, którą jest kwota dochodu. W przypadku osób fizycznych (PIT) odliczenie może wynieść maksymalnie do 6 proc. dochodu. W przypadku firm (CIT) – do 10 proc. dochodu.
Z tych preferencji mogą korzystać wszyscy, którzy pomagają, również osoby i firmy, które pomagają Ukrainie.
Tym samym osoby i firmy, które pomagają Ukrainie przekazując zarówno pieniądze, jak i dary rzeczowe za pośrednictwem działających na terenie UE i EOG organizacji pozarządowych, mogą zmniejszać swoje obciążenie podatkowe odliczając darowizny w rocznym zeznaniu PIT lub CIT.
Aby skorzystać z tej preferencji trzeba jedynie udokumentować fakt przekazania darowizny. W przypadku darowizny pieniężnej – dowodem wpłaty na rachunek bankowy. A w przypadku darowizny rzeczowej – dokumentem wskazującym dane darczyńcy i wartość darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Możliwość skorzystania z tej preferencji mają podatnicy składający:
- PIT-36 (formularz służący rozliczeniu przychodów opodatkowanych według skali podatkowej),
- PIT-37 (formularz służący rozliczeniu przez osoby fizyczne przychodów opodatkowanych według skali podatkowej),
- PIT-28 (formularz przeznaczony dla podatników, którzy wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych),
- CIT-8 (zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu – poniesionej straty – przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych),
- CIT-8AB (zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu – poniesionej straty – przez podatkową grupę kapitałową).
Jednocześnie obdarowany przez organizację pozarządową obywatel Ukrainy nie musi płacić PIT. Korzystanie z pomocy humanitarnej organizacji pozarządowych nie generuje bowiem obowiązku podatkowego w tym podatku.
Preferencje dla krwiodawców
Odliczeniu od dochodu podlegają również darowizny przekazane na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi. Taka darowizna również odliczana jest od dochodu i pozwala na odliczenie ekwiwalentu, który przysługiwałby dawcy z tytułu przekazania krwi lub osocza. Ulga dla krwi i osocza jest jedną z ulg z tytułu darowizn, zatem limity kwotowe rozpatruje się w jej przypadku łącznie z darowizną na rzecz pożytku publicznego. Tym samym łączny limit wszystkich tych darowizn (ich suma) w roku podatkowym nie może przekroczyć wartości 6 proc. dochodu podatnika.
Nowe rozwiązania
12 marca br. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Tego samego dnia ustawa ogłoszona została w Dzienniku Ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 583). Nowe przepisy weszły w życie z chwilą ich ogłoszenia i obowiązują z mocą wsteczną – od 24 lutego 2022 r.
Zwolnienie z PIT dla otrzymujących pomoc
Ustawa zwolniła z podatku dochodowego od osób fizycznych pomoc humanitarną otrzymaną w okresie od 24 lutego 2022 do 31 grudnia 2022 r. przez podatników będących obywatelami Ukrainy, którzy w tym okresie przybyli do Polski z terytorium Ukrainy. Preferencja dotyczy świadczeń uzyskiwanych od osób fizycznych i firm. Na podstawie wcześniejszych przepisów ustawy o PIT zwolniona z podatku jest również pomoc otrzymywana od organizacji pozarządowych. Dzięki tym rozwiązaniom obywatele Ukrainy, którym nieodpłatnie udostępnione zostaną np. mieszkania czy zapewnione wyżywienie, albo sfinansowane zostanie leczenie, nie będą płacić podatku PIT.
Zwolnienie również dla pomagających Polaków
Zwolnione z podatku dochodowego będą również świadczenia pieniężne od rządu dla tych podatników, którzy udzielają pomocy uchodźcom. Chodzi o osoby i firmy, które przyjmą pod swój dach uchodźców wojennych z Ukrainy i będą otrzymywać od państwa dodatkowe środki na każdego uchodźcę. Dzięki preferencji podatkowej otrzymywane świadczenia będą wolne zarówno od PIT, jak i CIT.
Podatkowe koszty dla firm
Ustawa wprowadziła również korzystne rozwiązania dla firm, które niosą pomoc dla Ukrainy za pośrednictwem organizacji, do których zaliczone zostały:
- organizacje pozarządowe (również z Ukrainy),
- jednostki samorządu terytorialnego,
- wojewodowie,
- Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych,
- podmioty wykonujące działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na terytorium Polski i Ukrainy.
Preferencja polega na możliwości ujęcia wydatków na tę pomoc w kosztach podatkowych (zarówno w PIT, jak i w CIT). Kosztem uzyskania przychodów będą wydatki na wytworzenie lub cena nabycia rzeczy i praw przekazanych w ramach pomocy, jak również koszty poniesione z tytułu nieodpłatnych świadczeń (np. darmowej pomocy medycznej). Preferencja będzie obowiązywała od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.
Darowizny bez zmian
Obywatele Ukrainy nie muszą płacić podatku od darowizn, o ile wartość nabytych rzeczy lub praw majątkowych od jednej osoby, czy organizacji nie przekroczy 4 902 zł na osobę w ciągu 5 lat.
Pomoc na rzecz ofiar konfliktu w Ukrainie bez VAT
- Rozporządzenie Ministra Finansów wprowadza stawkę 0% VAT dla nieodpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom działań wojennych w Ukrainie.
- Stawka 0% VAT dotyczy wszelkiego rodzaju świadczeń, które mogą się okazać niezbędne do wsparcia pokrzywdzonych w tym konflikcie.
- Preferencja dotyczy świadczeń oferowanych na rzecz podmiotów, które stanowią istotne ogniwo w organizowaniu i dystrybucji pomocy dla osób poszkodowanych.
- Stawka 0% VAT ma zastosowanie dla świadczeń dokonanych od 24 lutego br., czyli od momentu rozpoczęcia zbrojnej agresji przez Rosję na Ukrainę.
W związku z wojną w Ukrainie wiele podmiotów gospodarczych angażuje się w przekazywanie darowizn towarów lub oferowanie nieodpłatnych usług w celu pomocy ofiarom tego konfliktu. Konieczne stało się wprowadzenie nadzwyczajnych rozwiązań podatkowych wspierających te działania również w obszarze podatku VAT.
Rozporządzenie dotyczące stawki 0 % VAT w przypadku pomocy materialnej, to ukłon w stronę tych obywateli naszego kraju, którzy nie są obojętni na potrzeby osób dotkniętych działaniami wojennymi w Ukrainie. To również sygnał, że wspieranie potrzebujących ma zawsze sens.
Stawka 0 % VAT – zakres
Rozporządzenie wprowadza stawkę 0 % VAT dla wszelkich nieodpłatnych dostaw towarów i świadczenia usług oferowanych na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie. W tym zakresie w przeciwieństwie do działań podejmowanych w trakcie pandemii zakres przedmiotowy preferencji jest otwarty.
Krąg beneficjentów pomocy
Stawką 0 % VAT są objęte świadczenia oferowane na rzecz podmiotów, które stanowią istotne ogniwo w organizowaniu pomocy i dystrybucji świadczeń niezbędnych dla ludzi w sytuacji powstania zagrożeń. Obniżoną stawką VAT objęte są świadczenia realizowane na rzecz: Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych oraz jednostek samorządu terytorialnego, a więc podmiotów, które spełniają funkcję kluczowych koordynatorów oraz niejako pośredników dla udzielanej pomocy.
Dokumentacja
Stawka 0% VAT będzie miała zastosowanie pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem a jednym ze wskazanych wyżej podmiotów, z której będzie wynikało, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wprowadzenie ww. mechanizmu zapewni minimum kontroli nad ukierunkowaniem wprowadzanej preferencji oraz pozwoli podatnikom skierować swoją pomoc do podmiotów, które gwarantują prawidłowe wykorzystanie darowanych towarów lub usług. Umowa darowizny może mieć przykładowo postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu odręcznie podpisanej przez darczyńcę umowy, przesłanych mailem do podmiotu, na rzecz którego wykonywane są nieodpłatne świadczenia. Przesłane w taki sposób dokumenty powinny być podpisane również przez odbiorców tych świadczeń. Z posiadanej dokumentacji powinno jasno wynikać, że oświadczenie woli zostało złożone przez obydwie strony.
Czas obowiązywania
Rozporządzenie ma charakter czasowy, stawka VAT w wysokości 0% dla wskazanych transakcji będzie mogła być stosowana do 30 czerwca 2023 r. Jednocześnie takie rozwiązanie nie wyklucza możliwości dalszego, w razie potrzeby, przedłużenia preferencji.
Preferencje dla spółek opodatkowanych estońskim CIT-em
- Minister Finansów podpisał rozporządzenie o zaniechaniu poboru ryczałtu od dochodów firm, które przekazują pomoc humanitarną dla obywateli Ukrainy.
- Preferencja ma obowiązywać w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.
Rozporządzenie przewiduje zaniechanie poboru ryczałtu od dochodów spółek (tzw. estoński CIT) w związku z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. Chodzi o osiągnięte dochody z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, w związku z przekazaniem w formie darowizn lub w związku z nieodpłatnymi świadczeniami, realizowanymi na rzecz podmiotów wymienionych w art. 38w ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, w celu przeciwdziałania skutkom działań wojennych na Ukrainie.
Takimi podmiotami są:
- organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
- jednostki samorządu terytorialnego,
- Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych,
- podmioty wykonujące na terytorium Polski lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Zaniechanie poboru ryczałtu ma zastosowanie do darowizn i nieodpłatnych świadczeń realizowanych od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
Zaniechanie ma objąć wszelkie świadczenia, niezależnie od ich rodzaju, a zatem pieniężne, rzeczowe oraz nieodpłatne świadczenia przekazane lub realizowane na rzecz wskazanych podmiotów.
Nie określamy ich rodzajów, ze względu na spodziewaną ich dużą różnorodność, uzależnioną od sytuacji faktycznej, w jakiej znalazł się dany uchodźca. Pomocą humanitarną może być zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, tj. udostępnienie lokalu mieszkalnego, zapewnienie żywności. Pomocą taką może być w konkretnym przypadku sfinansowanie leczenia, czy też opłacenie nauki, czy kursów pozwalających na zmianę kwalifikacji zawodowych.
Preferencja będzie obowiązywać w odniesieniu do dochodów z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, osiągniętych od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
Rozporządzenie weszło w życie 19 marca 2022 r.