Reforma Unii Celnej
Na tej stronie publikowane są aktualne informacje nt. prac legislacyjnych dot. reformy unii celnej.
11 czerwca 2024 r. MF zorganizował pierwszy z cyklu webinarów dotyczących reformy unii celnej, który poświęcony był zagadnieniu importera, eksportera i Unijnego Centrum Danych Celnych (Data Hub) w nowym UKC.
Dziękujemy za Państwa liczny udział i nadesłane pytania. Poniżej prezentujemy odpowiedzi na otrzymane pytania.
- Pytania dotyczące importera, eksportera i data hub
- „Co oznacza, że koncepcja importera/ eksportera bazuje na siedzibie importera, a nie dopuszczeniu do obrotu/zwolnieniu do wywozu?”
Nowy unijny kodeks celny kładzie nacisk na przypisanie importerom i eksporterom odpowiedzialności za zapewnienie zgodności z przepisami celnymi i pozacelnymi. Wymóg posiadania przez te osoby siedziby na obszarze celnym Unii wpisuje się w założenie, by osoba odpowiedzialna za towary znajdowała się na terenie Unii. W konsekwencji pozwoli to administracji celnej koncentrować się na nadzorze nad łańcuchem dostaw w celu identyfikowania ryzyka, zmniejszając tym samym zakres zaangażowania na etapie dopuszczenia do obrotu lub zwolnienia do wywozu każdej pojedynczej przesyłki. - „Importerem ma być w danym momencie łańcucha dostaw tylko jedna osoba i ma być nim ten podmiot, który dostarcza dane. Jak rozumieć tu "dostarczanie" danych? Czy importerem jest ten, kto bezpośrednio wysłał dane do Data Hub czy też ten który dostarczył dane temu, który je wysłał?”
Dostarczanie danych oznacza przekazanie ich do Data Hub. Z pewnością importerem będzie podmiot, który wyśle do Data Hub dane wpisujące się w realizację zakresu obowiązków importera. Zakres ten zostanie precyzyjnie określony w przepisach wykonawczych i delegowanych do nUKC. Na chwilę obecną nie znamy odpowiedzi na pytanie, czy importerem będzie ta osoba, która dostarczyła dane innemu podmiotowi celem ich wysyłki do Data Hub. - „Jakie dane będą dostarczane do Data Hub?”
To pytanie dotyczy późniejszego etapu prac. Specyfikacja danych nie jest jeszcze dostępna. Model danych zostanie określony w rozporządzeniu delegowanym do nUKC. - „Zakładam, że towar będzie zwolniony, gdy zostaną dostarczone wszystkie konieczne dane. Na jakiej zasadzie ma być wyodrębniony jeden importer, jeżeli te dane zostały częściowo dostarczone przez jeden podmiot (np. odbiorca przesyłki dostarcza opis towaru) a częściowo przez inny podmiot (np. przewoźnik dostarcza kod taryfy celnej i koszty transportu)?”
„Jakim procesom (po kolei) będzie podlegać towar wprowadzany do unii (np. zgłoszenie, zwolnienia towarów, weryfikacje wartości, rewizje, kontrole, w którym momencie)?”
Koncepcja importera i funkcjonowania Data Hub jest wciąż analizowana w Radzie UE w ramach pierwszego czytania projektu nUKC przedstawionego przez Komisję Europejską. Na chwilę obecną nie zostało jeszcze określone, jak cały proces obsługi celnej towaru ma być zorganizowany.
Istotną zmianą jest to, że po upływie okresu przejściowego zgłoszenie celne przestanie funkcjonować. Dane dotyczące towarów będą dostarczone do Data Hub, z wykorzystaniem którego będzie następowała ich obsługa (również weryfikacja wartości, kontrola celna, zwolnienie do procedury). - „Co oznacza, że przewoźnik może być importerem?”
Na podstawie wyjaśnień Komisji Europejskiej przewoźnik będzie importerem, jeżeli przekaże do Data Hub dane wpisujące się w realizację zakresu obowiązków importera. Zakres zostanie precyzyjnie określony w rozporządzeniu delegowanym i wykonawczym do nUKC. - „Jakie zmiany mają nastąpić w związku ze znacznym uproszczeniem przekazywania danych do jednego systemu Unii Celnej?”
Jednym z założeń nUKC jest to, aby udostępniać jeden interfejs do przesyłania danych związanych z obrotem towarowym z zagranicą. Obecnie funkcjonuje 27 interfejsów w 27 państwach członkowskich. - „Czy nadal będą obowiązywać dokumentacje oraz kontrole Sanepidu, Wioru, GIWET, Wijhars?”
Tak, jeśli towar podlega kontrolom wykonywanym przez inne organy, np. inspekcje graniczne, kontrole te nadal będą prowadzone. - „Co oznacza, że importer/eksporter jest odpowiedzialny za towar w UE? Czy spedycje przestają istnieć w procesie logistycznym? Pozostaje tylko armator i importer/eksporter?”
Odpowiedzialność importera i eksportera za towar oznacza, że zapewnia on zgodność z przepisami celnymi i pozacelnymi, a także jest odpowiedzialny za obliczenie i uiszczenie długu celnego. Zdefiniowanie osoby importera w nUKC i określenie jego obowiązków nie ma wpływu na to, czy spedycje będą włączone w proces obsługi przesyłki. To, jakie osoby są włączone w łańcuch dostaw zależy od modeli biznesowych funkcjonujących na rynku, a nie przepisów celnych. Celem reformy celnej jest uproszczenie obsługi celnej dla przedsiębiorców, wsparcie ich, a nie eliminowanie osób z łańcucha dostaw. - „Pytanie o możliwości dokonywania importów oraz eksportów przez podmiot, który jest spółką z siedzibą w Szwajcarii, dokonujący odpraw importowych oraz eksportowych w kilku krajach Unii Europejskiej, nie działa w branży e -commerce. Jakie rozwiązania przewiduje nowy kodeks celny – w jaki sposób prawidłowo dokonywać można zgłoszeń importowych oraz eksportowych w Unii Europejskiej.”
„Zgodnie z przekazaną informacją, importerem będzie mógł być wyłącznie podmiot posiadający siedzibę w UE.
Czy to oznacza, że:
- wykluczona będzie możliwość korzystania z reprezentanta fiskalnego, który w imieniu firmy posiadającej siedzibę poza UE mógłby dokonać odprawy importowej w UE?(...)”
Wyjątki od wymogu posiadania siedziby na terytorium UE określają art. 20 ust. 3 nUKC (dla importera) oraz art. 22 ust. 3 nUKC (dla eksportera). Zagadnienie jest powiązane z pytaniami przedstawionymi w pkt II.
Instytucja „reprezentanta fiskalnego” nie jest przedmiotem regulacji nUKC. Możliwość udzielenia odpowiedzi jest uzależniona od bardziej szczegółowych wyjaśnień, co do zakresu pytania.
„- czy nowa definicja importera wykluczy możliwość stosowania warunków Incoterms DDP dla dostawców z krajów trzecich, nie graniczących z UE?”
Reguły INCOTERMS (najnowsza edycja: 2020) „wyjaśniają zestaw jedenastu, najczęściej stosowanych trzyliterowych warunków handlowych, np. CIF, DAP itp., odzwierciadlających praktyki pomiędzy przedsiębiorstwami w umowach sprzedaży i zakupu towarów.”. INCOTERMS opisują: (1) obowiązki kupującego i sprzedawcy w związku z przewozem i ubezpieczeniem towarów, (2) kiedy ryzyko przechodzi ze sprzedawcy na kupującego, (3) podział kosztów (która ze stron transakcji sprzedaży ponosi koszty związane np. z transportem, rozładunkiem, załadunkiem, opłatami celnymi). Reguły INCOTERMS nie stanowią przepisów prawa, ani nie zastępują umowy sprzedaży (zob. edycja polska INCOTERMS 2020 by the International Chamber of Commerce (ICC)).
Reguła DDP (Dostarczone cło opłacone /Delivered Duty Paid) oznacza, że sprzedawca dostarcza towary do kupującego, gdy towary te są postawione do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu przeznaczenia i odprawione w imporcie.
Prawidłowe oznaczenie warunków dostawy towarów (np. według reguł INCOTERMS 2020) jest ważne w kontekście stosowania przepisów dotyczących ustalania wartości celnej.
Zgodnie z unijnymi przepisami celnymi (zarówno tymi obecnie obowiązującymi, jak i projektowanymi), wartość celna jest ustalana na bazie formuły CIF (art. 71 ust. 1 lit. a) UKC/art. 154 ust. 1 lit. e) projektu UKC). Oznacza to, że koszy transportu i ubezpieczenia, a także koszty załadunkowe i manipulacyjne związane z transportem, poniesione do miejsca, w którym towary zostały wprowadzone na obszar celny Unii, włącza się do wartości celnej, o ile nie są już odzwierciedlone w cenie faktycznie zapłaconej lub należnej za te towary.
Z drugiej strony, przepisy dotyczące ustalania wartości celnej sprowadzanych towarów definiują koszty, których nie wlicza się do wartości celnej ustalanej na podstawie metody wartości transakcyjnej (art. 72 UKC/art. 155 nUKC). Wśród tych kosztów są m.in. koszty transportu przywożonych towarów po ich wprowadzeniu na obszar celny Unii oraz należności celne przywozowe lub inne opłaty należne w Unii z tytułu przywozu lub sprzedaży towarów).
Reasumując, reguły INCOTERMS odnoszą się do relacji handlowych pomiędzy sprzedawcą towarów i kupującym, a ich prawidłowe wskazanie ma znaczenie podczas stosowania przepisów w zakresie ustalania wartości celnej towarów. Zazwyczaj importer i kupujący towary, dla których ustalana jest wartość celna, to ten sam podmiot.
„- czy zapis stanowiący o możliwości (na zasadzie wzajemności) odpraw przez dostawców z krajów sąsiadujących z UE, ogranicza możliwość odpraw do urzędów granicznych? Co to oznacza, skoro ma nie być deklaracji importowych a jedynie przesyłanie danych do data-hub?”
Przesyłanie danych będzie odbywało się do Data Hub. Natomiast inne formalności importowe (np. przedstawienie towaru, kontrola celna) będą musiały odbywać się w urzędzie celnym na granicy, o którym mowa w art. 20 ust. 3 lit. d nUKC. Urząd ten będzie miał dostęp do danych w Data Hub.
- „Co oznacza, że koncepcja importera/ eksportera bazuje na siedzibie importera, a nie dopuszczeniu do obrotu/zwolnieniu do wywozu?”
- Pytania dotyczące przedstawicielstwa celnego
- „Czy na ustalenie osoby importera ma wpływ to, czy osoba dostarczająca dane działa w charakterze przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego?”
- „Jakie role w nowej Unii Celnej będą pełnić istniejące w tej chwili instytucje takie jak (...) Agencje Celne?”
- „Czy przewidziane są role pośredników (agentów celnych ) w przekazywaniu danych do systemu?” (EUCDH)
- „Czy w nowym kodeksie istnieją określenia: „agencja celna”, „agent celny”? Czy zawód agenta celnego zostanie całkowicie zlikwidowany? Jaka będzie rola agencji celnych w całym procesie logistycznym? Na jakim upoważnieniu będzie działać agencja celna?”
- „Jaka będzie rola agencji celnych w nowym UKC? Czy jest przewidziany tryb działania przedstawicieli celnych, w którym nie odpowiadają oni za wszelkie należności celne tak jak importerzy? Jak poradzą sobie małe agencje celne w nowym ładzie?”
- „Proszę o informację (być możne w dalszych webinariach) jaki statut będą miały agencje celne? Czy będą miały rację bytu?”
Dziękujemy za pytania. Zostaną wykorzystane do przygotowania jednego z kolejnych webinarów, który będzie poświęcony tematyce przedstawicielstwa celnego.
Jednocześnie informujemy, że projekt nUKC zachowuje obecne instytucje przedstawiciela celnego i przedstawicielstwa celnego oraz jego rodzaje, tj. przedstawicielstwo bezpośrednie i pośrednie. Tak samo też je definiuje (art. 5 pkt 15, art. 27 i 28 nUKC).
W odniesieniu do nowej roli importera dodany zostaje przepis, zgodnie z którym pośredni przedstawiciel celny działający we własnym imieniu, ale na rzecz importera będzie uważany za importera dla celów art. 20 nUKC. Analogiczne regulacje dotyczą eksportera. Jak wyjaśnia motyw (17) projektu nUKC oznacza to, że przedstawiciel pośredni przejmie wszystkie obowiązki dotyczące importera, nie tylko obowiązek zapłaty lub zabezpieczenia długu celnego, ale także przestrzegania innych przepisów stosowanych przez organy celne.
Projekt nUKC przewiduje upoważnienie dla Komisji Europejskiej do określenia, w drodze aktów delegowanych, warunków, na których przedstawiciel celny będzie mógł świadczyć usługi na obszarze celnym Unii. Na razie państwa członkowskie nie otrzymały bliższych informacji, jakie to będą warunki.
- Pytania dotyczące e-commerce:
- „Jakie będą prawa i obowiązki upoważnionego importera?”
- „Czy agencja celna będzie upoważnionym importerem?”
- „(...) czy podmiot z kraju trzeciego, który zarejestruje się dla potrzeb podatku VAT w kraju UE, ale nie posiadający siedziby w UE, będzie mógł dokonać odprawy celnej importowej w UE?”
- „Ile kodów będzie w koszyku kodów celnych?”
Dziękujemy za pytania. Zostaną wykorzystane do przygotowania jednego z kolejnych webinarów, który będzie poświęcony tematyce e-commerce.
Jednocześnie informujemy, że na obecnym etapie prac jest zbyt wcześnie, aby określić katalog praw i obowiązków uznanego importera, czyli osoby zdefiniowanej w art. 5 pkt 13 oraz art. 21 nUKC. Zgodnie z art. 5 ust. 13 nUKC za uznanego importera uważa się każdą osobę zajmującą się sprzedażą na odległość towarów przywożonych z państw trzecich na obszar celny Unii, która jest uprawniona do korzystania z procedury szczególnej ustanowionej w tytule XII rozdział 6 sekcja 4 dyrektywy 2006/112/WE (IOSS). Uznany importer jest posiadaczem numeru rejestracyjnego IOSS (jako dostawca lub uznany dostawca). Może być to platforma o dowolnej wielkości lub podmiot, który stosuje inny model i typ sprzedaży bezpośredniej zarejestrowanej w IOSS.
Zgodnie z projektem nUKC podmioty zarejestrowane w IOSS nie posiadające siedziby w UE muszą wyznaczyć przedstawiciela pośredniego.
Z informacji przekazanych przez Komisję Europejską propozycje koszyków nie były konstruowane w oparciu o liczbę kodów, ale w oparciu o dominującą stawkę obecnie obowiązującą w każdym dziale. Z projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 dowiadujemy się, że: „Uproszczone traktowanie taryfowe sprzedaży na odległość opiera się na pięciostopniowym systemie koszyków. Każdy koszyk zawiera stawkę celną i odniesienie do odpowiednich działów części drugiej załącznika 1 [do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87], do których ma zastosowanie dana stawka celna.” Zgodnie z projektem wyłączone z ww. uproszczonego traktowania taryfowego są zharmonizowane wyroby akcyzowe (które są również wyłączone z IOSS) oraz towary podlegające cłom antydumpingowym lub objęte dochodzeniem.
- Pytania dotyczące stosowanie nowych przepisów
„W oparciu o Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zgłoszeń celnych w obrocie pocztowym (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz.1096, § 7 ust. 3) dokonuję zgłoszeń celnych otrzymanych lub zakupionych przez (...) książek i czasopism, które dostarcza do naszych jednostek (...). Zgłoszenia celne dokonuję w oparciu o wykazy rejestracyjne w następującej formule:
- częstotliwość zgłoszeń: (...);
- zgłoszenia są zbiorcze (...).
Uprzejmie proszę o informację, co zmieni się w moich zgłoszeniach celnych (w nowym nazewnictwie: zgłaszanie danych) w związku z reformą unii celnej i wprowadzeniem nowego Unijnego Kodeksu Celnego. Informacje te są niezbędne, abyśmy mogli przygotować się do prawidłowego zgłaszania danych po wprowadzeniu zmian w Unijnym Kodeksie Celnym.
Pytania dotyczą etapu stosowania przepisów w Polsce. Zasady na jakich przepisy nUKC będą stosowane w tej chwili nie są jeszcze znane. Będą określone na dużo późniejszym etapie, związanym z wdrażaniem reformy przez państwa członkowskie UE. Obecnie reforma jest na etapie analizy przez Radę projektu nowego kodeksu, który przygotowała Komisja Europejska. - Pytania dot. organizacji administracji celnej
- „Jakie będą pełnić role w nowej Unii Celnej istniejące w tej chwili instytucje takie jak Urzędy Celne (...)?”
- „Czy już są projekty zmian struktur i zadań organów celnych, jak mają wyglądać np. kontrole celne?”
- „Ile procent celników zostanie zwolnionych, czy zostaną przeniesieni do innych jednostek, jakich? Jaki procent celników zostanie w jednostkach organizacyjnych urzędu celnego?”
Dziękujemy za pytania. Zostaną wykorzystane do przygotowania jednego z przyszłych webinarów. Obecnie prace nad reformą są na etapie analizy przez Radę projektu nowego kodeksu, który przygotowała Komisja Europejska. Ww. kwestie będą możliwe do ustalenia na późniejszym etapie, po uzgodnieniu treści rozporządzenia ws. nUKC.
Główne założenia reformy
17 maja 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt najbardziej kompleksowej reformy unii celnej UE od czasu jej utworzenia w 1968 r. (link do informacji prasowej Komisji)
Proponowane rozwiązania mają na celu znaczne uproszczenie procesów celnych dla przedsiębiorstw, zwłaszcza dla najbardziej wiarygodnych operatorów. Obejmując transformację cyfrową, reforma ograniczy uciążliwe procedury celne, zastępując tradycyjne zgłoszenia inteligentniejszym, opartym na danych podejściu do monitorowania importu. Jednocześnie organy celne będą dysponować narzędziami i zasobami, aby odpowiednio oceniać i zatrzymywać import, który stanowi realne zagrożenie dla UE, jej obywateli i gospodarki.
Główne cechy reformy to:
- Utworzenie nowego organu – Urzędu UE ds. Celnych, zdecentralizowanej agencji mającej na celu dzielenie się fachową wiedzą u zasobami między państwami członkowskimi;
- Ten nowy organ celny nadzorować będzie nowe unijne centrum danych celnych – scentralizowane centrum informacji celnej, które stanie się motorem nowego systemu i ułatwi komunikację między organami celnymi a przedsiębiorstwami;
- Uproszczenie procesu wprowadzania informacji celnych – przedsiębiorstwa będą musiały wchodzić w interakcje tylko z jednym portalem przy przesyłaniu informacji celnych i przesyłać dane tylko raz dla wielu przesyłek;
- Wprowadzenie zasady „uznanego za importera” (deemed importer) w odniesieniu do sprzedaży na odległość oraz
- Zniesienie zwolnienia celnego dla towarów o wartości poniżej 150 euro;
- Wdrożenie programu „Trust & Check” (ulepszona wersja statusu AEO) – najbardziej zaufani handlowcy będą mogli wprowadzać swoje towary do obrotu w UE bez aktywnej interwencji celnej.
Propozycja Komisji Europejskiej przewiduje szerokie ramy czasowe wdrożenia. Zgodnie z założeniami: 1 stycznia 2028 r. ma zacząć działać Urząd UE ds. Celnych, a unijne centrum danych celnych wejdzie w pierwszą, ograniczoną fazę operacyjną. W drugim etapie nastąpi migracja celnych systemów informatycznych już scentralizowanych, a następnie pozostałych krajowych systemów informatycznych. Przedsiębiorcy będą mogli zacząć korzystać z unijnego centrum danych celnych od 1 stycznia 2032 r., a stanie się to obligatoryjne od 1 stycznia 2038 r.
Prace legislacyjne - dalsze kroki
Propozycja Komisji została skierowana do Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej do analizy i wypracowania ostatecznego brzmienia przepisów.
Parlament przyjął swoje stanowisko względem reformy w marcu 2024 r. Trwa analiza projektu w Radzie UE.
Reforma unii celnej – dokumenty do pobrania:
EU Customs Reform - Impact Assessment
EU Customs Reform - Summary of the Impact Assessment