24.01.2022- Wprowadzenie towarów na obszar celny Unii Europejskiej
- Wyprowadzenie towarów z obszaru celnego Unii Europejskiej
- Wywóz szczepionek
- Wyroby medyczne i środki ochrony indywidualnej
- Przywóz wyrobów medycznych i środków ochrony indywidualnej do Unii Europejskiej (procedura celna dopuszczenia do obrotu)
- Nowe regulacje w zakresie eksportu z Chin masek ochronnych i innych środków związanych z COVID-19 (z dnia 25.04.2020 r.)
- Wywóz wyrobów medycznych oraz środków ochrony indywidualnej
- Zwolnienie z należności celnych przywozowych i podatku VAT
- Wykaz produktów medycznych i środków ochrony osobistej używanych do zwalczania epidemii COVID-19 wraz z ich kodami CN
- Klasyfikacja zaopatrzenia medycznego w związku z COVID 19 opracowana przez WCO i WHO
- Procedury celne
- Procedura dopuszczenia do obrotu, w nagłych przypadkach, narządów i innych tkanek ludzkich lub zwierzęcych (w tym szpiku kostnego) oraz krwi ludzkiej, poprzez zgłoszenie celne w innej formie, począwszy od dnia 15 marca 2020 r.
- Procedura tranzytu
- Procedura odprawy czasowej
- Procedury specjalne z wyłączeniem procedury tranzytu
- Możliwość stosowania zgłoszenia uproszczonego bez wcześniejszego uzyskania pozwolenia
- Przedstawienie towarów w miejscach uznanych i wyznaczonych
- Towary składowane czasowo przez okres dłuższy niż 90 dni
- Pozwolenia celne
- Przedstawianie świadectw pochodzenia w oryginale
- Potwierdzanie unijnego statusu celnego
- INTRASTAT
- Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC)
W tym miejscu znajdziesz informacje i wyjaśnienia oraz specyficzne rozwiązania, które powinny bądź mogą być stosowane w zakresie obrotu towarowego z zagranicą w czasie pandemii COVID-19.
Skróty:
- UKC - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz. Urz. L 269, 10.10.2013 , z późn.zm.)
- RW - Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2447 z dnia 24 listopada 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 ustanawiającego unijny kodeks celny (Dz. Urz. L 343, 29.12.2015, z późn.zm.)
- RD - Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (Dz. Urz. L 343, 29.12.2015 , z późn.zm.)
Wprowadzenie towarów na obszar celny Unii Europejskiej
Zgodnie z unijnymi regulacjami z zakresu wprowadzania towarów na obszar celny Unii Europejskiej sprzęt medyczny, chirurgiczny i laboratoryjny do leczenia doraźnego nie jest zwolniony z obowiązku wysyłania do Systemu Kontroli Importu (w Polsce AIS/ICS) przywozowych deklaracji skróconych (PDS), nawet w nagłych przypadkach. Jeśli w czasie epidemii COVID-19 wystąpiłby problem ze składaniem na obowiązujących zasadach PDS w odniesieniu do ww. towarów, wówczas zgodnie z wyjaśnieniami Komisji Europejskiej dopuszcza się zastosowanie postanowień art. 127 ust. 7 UKC. Przepis ten przewiduje możliwość wykorzystania w tym celu dokumentów pochodzących z handlowych, portowych lub transportowych systemów informatycznych, pod warunkiem że są w nich zawarte dane z zakresu PDS i dane te są dostępne organom celnym przed wprowadzeniem towarów na obszar celny Unii w terminie określonym przepisami unijnymi.
Wyprowadzenie towarów z obszaru celnego Unii Europejskiej
Rozszerzenie zakresu pojęcia towarów stanowiących „dostawy zaopatrzenia na statki”.
Towary unijne, o których mowa w Dyrektywie Rady 92/29/EWG z dnia 31 marca 1992 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w celu poprawy opieki medycznej na statkach (Dz. Urz. L 113, z 30.04.1992), zostają uznane za mieszczące się w kategorii towarów stanowiących zapasy statku powietrznego lub wodnego.
Oznacza to, że mają zastosowanie:
- dla towarów unijnych - art. 269 ust. 3 UKC, oraz
- dla towarów nieunijnych - § 22 rozporządzenia w sprawie zgłoszeń celnych z 4 grudnia 2018 r. (Dz.U. 2018 poz. 2262).
Wywóz szczepionek
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/111 z dnia 29 stycznia 2021 r. uzależniające wywóz niektórych produktów od wydania pozwolenia na wywóz (Dz. Urz. LI 31/1 z 30.01.2021)
Zgodnie z ww. rozporządzeniem, wywóz szczepionek przeciwko koronawirusom związanym z SARS (gatunki SARS-CoV) objętych kodem CN 3002 20 10, bez względu na ich opakowanie, wymaga uzyskania pozwolenia na wywóz. Powyższe dotyczy również substancji czynnych, w tym macierzystych i roboczych banków komórek, wykorzystywanych do produkcji takich szczepionek.
Spod obowiązku uzyskania ww. pozwolenia wyłączony jest:
- wywóz do Republiki Albanii, Andory, Bośni i Hercegowiny, Wysp Owczych, Republiki Islandii, Kosowa, Księstwa Liechtensteinu, Czarnogóry, Królestwa Norwegii, Republiki Macedonii Północnej, Republiki San Marino, Serbii, Konfederacji Szwajcarskiej, Państwa Watykańskiego, krajów i terytoriów zamorskich wymienionych w załączniku II do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także wywóz do Büsingen, wyspy Helgoland, Livigno, Ceuty i Melilli, Algierii, Egiptu, Jordanii, Libanu, Libii, Maroka, Palestyny, Syrii, Tunezji, Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Izraela, Mołdawii i Ukrainy;
- wywóz do krajów o niskim i średnim dochodzie ujętych w wykazie COVAX AMC;
- wywóz towarów zakupionych lub dostarczonych za pośrednictwem COVAX, UNICEF i PAHO z przeznaczeniem do dowolnego innego kraju uczestniczącego w COVAX;
- wywóz towarów, które zostały zakupione przez państwa członkowskie UE na podstawie zawartych przez UE umów zakupu z wyprzedzeniem i podarowane lub odsprzedane państwu trzeciemu;
- wywóz w kontekście działań w reakcji na nadzwyczajną sytuację humanitarną;
- wywóz do obiektów znajdujących się na szelfie kontynentalnym państwa członkowskiego lub w wyłącznej strefie ekonomicznej zgłoszonej przez państwo członkowskie zgodnie z konwencją UNCLOS. W przypadku takiego wywozu w zgłoszeniu podaje się informacje dotyczące szelfu kontynentalnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej państwa członkowskiego, do którego produkty objęte zakresem niniejszego rozporządzenia mają zostać przywiezione, przy użyciu odnośnego dodatkowego kodu odniesienia określonego w elemencie danych 2/3 w pkt 2 tytuł II w załączniku B do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/2447.
Pozwolenie na wywóz jest okazywane, gdy towary są zgłaszane do wywozu i nie później niż w chwili zwolnienia towarów do procedury.
Szczepionki, którym nie towarzyszy pozwolenie, objęte są zakazem wywozu.
Wniosek o pozwolenie na wywóz składa się do właściwych organów państw członkowskich, w których wytwarzane są produkty objęte zakresem niniejszego rozporządzenia.
Wytwórcy szczepionek otrzymali następujące kody dodatkowe TARIC:
- Astra Zeneca AB: 4500
- Pfizer / BioNTech: 4501
- Moderna Switzerland / Moderna Inc: 4502
- Janssen Pharmaceutica NV: 4503
- CureVac AG: 4504
- Sanofi Pasteur / Glaxosmithkline Biologicals S.A: 4505
- Novavax: 4506
- Inne: 4999
Rozporządzenie nr 2021/111 zawiera wzór pozwolenia, jakie powinno zostać wydane na wywóz przedmiotowych towarów. Pozwolenie na wywóz jest ważne we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej do daty jego wygaśnięcia.
Wyroby medyczne i środki ochrony indywidualnej
Przywóz wyrobów medycznych i środków ochrony indywidualnej do Unii Europejskiej (procedura celna dopuszczenia do obrotu)
-
wyroby medyczne
Zgodnie z art. 11 ust. 4 – 8 ustawy z dnia z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. 2020 poz. 186), wyrób oznakowuje się znakiem CE po przeprowadzeniu odpowiednich dla wyrobu procedur oceny zgodności, potwierdzających, że wyrób spełnia odnoszące się do niego wymagania zasadnicze. Jeżeli odrębne przepisy również nakładają obowiązek oznakowania wyrobu znakiem CE, znak ten umieszcza się po spełnieniu także wymagań określonych w tych przepisach.
Znak CE umieszcza się w taki sposób, aby był on widoczny, czytelny i nieusuwalny, w instrukcji używania wyrobu i na opakowaniu handlowym wyrobu oraz na:
- opakowaniu zapewniającym sterylność aktywnego wyrobu medycznego do implantacji;
- wyrobie medycznym do diagnostyki in vitro – jeżeli to możliwe;
- wyrobie medycznym lub jego opakowaniu zapewniającym sterylność – jeżeli to możliwe.
Zgodnie z art. 14 ww. ustawy, wyroby przeznaczone do używania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mają oznakowania i instrukcje używania w języku polskim lub wyrażone za pomocą zharmonizowanych symboli lub rozpoznawalnych kodów.
Dopuszcza się, aby wyroby przeznaczone do używania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dostarczane świadczeniodawcom, za ich pisemną zgodą, miały oznakowania lub instrukcje używania w języku angielskim, z wyjątkiem informacji przeznaczonych dla pacjenta, które podaje się w języku polskim lub wyraża za pomocą zharmonizowanych symboli lub rozpoznawalnych kodów.
Jeżeli oznakowanie wyrobu jest w języku polskim, to również instrukcja używania wyrobu jest w języku polskim lub w postaci zharmonizowanych symboli lub rozpoznawalnych kodów.
Jeżeli oznakowanie opakowania zbiorczego jest w języku polskim, to oznakowanie opakowania jednostkowego jest również w języku polskim lub w postaci zharmonizowanych symboli lub rozpoznawalnych kodów.
Ww. ustawa o wyrobach medycznych przewiduje w art. 15, że Prezes Urzędu może, w drodze decyzji administracyjnej, wydać pozwolenie na wprowadzenie do obrotu lub wprowadzenie do używania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pojedynczych wyrobów, które są niezbędne do osiągnięcia koniecznych celów profilaktycznych, diagnostycznych lub terapeutycznych, a dla których nie zostały wykonane procedury oceny zgodności potwierdzające, że wyroby spełniają odnoszące się do nich wymagania zasadnicze.
Decyzja taka jest wydawana na wniosek świadczeniodawcy, konsultanta, o którym mowa w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2019 r. poz. 886), Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji lub Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, uzasadniony koniecznością ratowania życia lub zdrowia pacjenta lub ochrony zdrowia publicznego.
W przypadku przywozu z państw trzecich wyrobów medycznych klasyfikowanych do klasy I bez funkcji pomiarowej oraz niesterylnych, importer zobowiązany jest do dołączenia do zgłoszenia celnego kopii deklaracji zgodności producenta. W przypadku pozostałych klas wyrobów medycznych oraz wyrobów klasyfikowanych do klasy I z funkcją pomiarową lub sterylnych, importer zobowiązany jest do dołączenia do zgłoszenia celnego kopii deklaracji zgodności producenta oraz kopii certyfikatu wystawionego przez jednostkę notyfikowaną, która przeprowadza ocenę zgodności wyrobów.
W przypadku wyrobów medycznych do implantacji albo wyrobów medycznych klasy IIa, IIb lub III, wykonanych na zamówienie – oświadczenie wytwórcy lub autoryzowanego przedstawiciela wystawione po przeprowadzeniu odpowiedniej dla danego wyrobu procedury oceny zgodności i potwierdzające, że wyrób spełnia odnoszące się do niego wymagania zasadnicze, lub wskazujące, które z wymagań zasadniczych nie zostały spełnione, z podaniem przyczyn.
W przypadku zestawów wyrobów, z których każdy jest oznakowany CE jako system lub zestaw zabiegowy, oświadczenie, w którym podmiot zestawiający potwierdza, że:
- zweryfikowano wzajemną kompatybilność wyrobów medycznych zgodnie z instrukcjami wytwórców i przeprowadzono wskazane w nich działania zgodnie z tymi instrukcjami;
- opakowano system lub zestaw zabiegowy i dołączono stosowne informacje dla użytkowników, w tym stosowne oryginalne instrukcje używania wyrobów medycznych wchodzących w jego skład;
- wszystkie czynności poddano właściwym procedurom wewnętrznego nadzoru i kontroli,
oraz oświadczenie podmiotu sterylizującego ww. systemy lub zestawy zabiegowe, że sterylizacja została przeprowadzona zgodnie z instrukcjami wytwórcy.
-
środki ochrony indywidualnej
Środki ochrony indywidualnej (ŚOL) objęte są rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG (Dz. Urz. UE L 81 z 31.03.2016 r.).
W odniesieniu do ŚOL, czyli najczęściej przywożonych w związku z epidemią jednorazowych maseczek ochronnych na twarz, maski FFP2 i FFP3, gogli ochronnych, rękawic, odzieży ochronnej) dopuszcza się, żeby deklaracja zgodności była dostępna w Internecie – wówczas na instrukcji środków ochrony indywidualnej i pozostałej dokumentacji wskazuje się adres strony internetowej, gdzie z tą deklaracją można się zapoznać.
Importerzy umieszczają na ŚOI, a jeżeli nie jest to możliwe — na opakowaniu ŚOI lub w dokumencie towarzyszącym ŚOI — swoją nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy oraz adres pocztowy, pod którym można się z nimi skontaktować. Dane kontaktowe podaje się w języku łatwo zrozumiałym dla użytkowników końcowych i organów nadzoru rynku. Na uzasadnione żądanie właściwego organu krajowego importerzy przekazują mu wszelkie informacje i dokumentację — w formie papierowej lub elektronicznej.
Oznakowanie CE umieszcza się na ŚOI w sposób widoczny, czytelny i trwały. W przypadku gdy nie jest to możliwe lub nie jest to uzasadnione z uwagi na charakter ŚOI, umieszcza się je na opakowaniu oraz w dokumentach towarzyszących ŚOI. W przypadku ŚOI kategorii III za oznakowaniem CE umieszcza się numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej uczestniczącej w procedurze oceny zgodności.
Klasyfikacja środków ochrony indywidualnej, która – podobnie jak w przypadku wyrobów medycznych, ma znaczenie dla poszczególnych modułów oceny zgodności – następuje ze względu na rodzaj zagrożenia, przed którym środki ochrony indywidualnej chronią.
W ramach oceny zgodności odzieży ochronnej i rękawic prowadzona jest badanie typu (moduł B) wraz z kontrolą produktu (moduł C2).
Certyfikat badania typu potwierdza spełnienie wymagań zasadniczych określonych w Rozporządzeniu UE 2016/425 i normach zharmonizowanych. Jest elementem oceny zgodności wyrobu niezbędnym do wydania przez producenta deklaracji zgodności i oznakowania wyrobu znakiem CE.
Dokumenty te (certyfikat oraz deklaracja zgodności) powinny być dostępne w chwili obejmowania procedurą dopuszczenia do obrotu odzieży ochronnej i rękawic.
Na stronie internetowej Europejskiej Federacji Bezpieczeństwa – European Safety Federation (organizacji zrzeszającej podmioty udostępniające i produkujące ŚOI) zebrano dotychczas pojawiające się informacje związane z autentycznością certyfikatów.
Wykaz jednostek notyfikowanych w zakresie ww. rozporządzenia (UE) 2016/425, potwierdzających zgodność z wymaganiami przedmiotowego rozporządzenia, znajduje się na stronie Komisji Europejskiej.
Nowe regulacje w zakresie eksportu z Chin masek ochronnych i innych środków związanych z COVID-19 (z dnia 25.04.2020 r.)
Niemedyczne maski ochronne od dnia 26.04.2020 r. powinny spełniać wymagania chińskie lub kraju (regionu) przeznaczenia. Ministerstwo Handlu ChRL potwierdzi listę producentów masek niemedycznych, którzy posiadają zagraniczne certyfikaty lub są zarejestrowani w Chinach. Lista będzie aktualizowana i dostępna na stronie internetowej www.cccmhpie.org.cn.
Główny Urząd Nadzoru i Zarządzania Rynkiem będzie prowadzić listę nieuprawnionych wyrobów i producentów, która będzie aktualizowana i dostępna na stronie internetowej www.samr.gov.cn. W przypadku eksportu masek niemedycznych eksporter i importer zobowiązani są do złożenia oświadczenia w formie elektronicznej lub pisemnej. Wzór określony został w załączniku nr 1 do Komunikatu nr 12 Ministerstwa Handlu ChRL:
Wzór oświadczenia dla masek niemedycznych (DOC, 38 kB)
Oświadczenie zawiera informację o tym, że maski spełniają standardy chińskie lub kraju (regionu) przeznaczenia oraz że importer gwarantuje, że produkt spełnia wymagania kraju (regionu) przeznaczenia oraz akceptuje jakość produktu. Ponadto importer oświadcza, że maski nie będą wykorzystane do użytku medycznego oraz że poinformuje strony trzecie o braku możliwości wykorzystania masek jako medyczne. Oświadczenie to składane będzie razem z deklaracją eksportową. Chiński urząd celny sprawdza i zwalnia towary na podstawie listy publikowanej na stronie Chińskiej Izby Handlowej Importu i Eksportu Produktów Medycznych i Zdrowotnych pod warunkiem, że nie są one ujęte na ww. liście wyrobów i producentów niespełniających wymagań.
Eksporterzy materiałów medycznych, takich jak odczynniki do wykrywania COVID-19, maski medyczne, medyczna odzież ochronna, respiratory, termometry na podczerwień, muszą uzyskać międzynarodową rejestrację lub być zarejestrowani w ChRL. Eksporter ww. wyrobów razem z deklaracją celną składa w formie elektronicznej lub pisemnej oświadczenie według wzoru określonego w załączniku nr 2 do Komunikatu 12:
Wzór oświadczenia dla materiałów medycznych (DOC, 16 kB)
w którym informuje, że wywożone towary spełniają wymagania importującego państwa (regionu) lub są zarejestrowane w ChRL. Chiński urząd celny sprawdza i zwalnia towary na podstawie listy publikowanej na stronie Chińskiej Izby Handlowej dla Importu i Eksportu Produktów Medycznych i Zdrowotnych.
Rekomenduje się, by importerzy przed zakupem niemedycznych masek ochronnych oraz materiałów medycznych takich jak odczynniki do wykrywania COVID-19, maski medyczne, medyczna odzież ochronna, respiratory, termometry na podczerwień, sprawdzali, czy dany produkt lub producent został umieszczony na liście potwierdzonej przez Ministerstwo Handlu ChRL oraz że nie figuruje na liście wyrobów i producentów niespełniających wymagań.
Wywóz wyrobów medycznych oraz środków ochrony indywidualnej
Akty prawne regulujące w chwili obecnej wywóz ww. towarów to:
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2020 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zagrożonych brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MZ z 2020, poz. 68)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 491 z późn. zm.),
- ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami (Dz. U. z 2018 r., poz. 2332 ze zm.)
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2020 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zagrożonych brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MZ z 2020, poz. 68)
Umieszczenie w wykazie produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zagrożonych brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niesie na sobą obowiązek dokonania zgłoszenia do Głównego Inspektora Farmaceutycznego zamiaru wywozu produktu/wyrobu ujętego na wykazie.
Ww. obwieszczenie dotyczy jedynie produktów mających status: produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego, dopuszczonego do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Przedmiotowy wykaz zawiera nazwę handlową i międzynarodową, postać, moc, wielkość opakowania oraz kod GTIN (EAN) lub inny kod odpowiadający kodowi GTIN. Należy wyjaśnić, że kod GTIN lub inny kod odpowiadający kodowi GTIN jest unikatowym kodem przydzielonym do danego produktu przez producenta. Kod ten jest nieodłącznym elementem identyfikującym dany produkt. W związku z powyższym restrykcja związana z zakazem wywozu lub zbycia przez przedsiębiorcę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej danego produktu znajdującego się w wykazie, dotyczy konkretnych produktów zidentyfikowanych kodem EAN lub innym kodem odpowiadającym kodowi EAN – jeśli ten został podany. Zatem produkty przeznaczone do wywozu, posiadające inne kody EAN niż umieszczone w przedmiotowym wykazie nie są objęte powyższą restrykcją. Produkty zaś, którym nie są przypisane kody EAN lub inne kody odpowiadające kodowi EAN w przedmiotowym wykazie, są objęte restrykcją w całości, tzn. nie ma znaczenia ich przeznaczenie na konkretny rynek.
Powyższe przepisy nakładają obowiązek zgłoszenia nie tylko wobec zamiaru wywozu, ale również zamiaru zbycia na terytorium RP produktów i wyrobów uwzględnionych w ww. wykazie. Dokonanie zbycia towaru, który znajduje się w składzie celnym lub magazynie czasowego składowania również podlega ww. regulacjom, co oznacza, że w przypadku zgłoszenia do procedury następnej po składzie lub czasowym składowaniu, w przypadku przeniesienia praw do towaru należy sprawdzić, czy stosowne zgłoszenie go GIF zostało dokonane oraz czy wobec takiego zbycia nie został złożony sprzeciw.
Główny Inspektor Farmaceutyczny może wnieść, w drodze decyzji, sprzeciw wobec zamiaru wywozu lub zbycia, o których mowa powyżej, w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zamiaru wywozu lub zbycia powyższych produktów. W przypadku niewniesienia sprzeciwu wobec zamiaru wywozu lub zbycia, o których mowa powyżej, przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia takiego zamiaru, istnieje możliwość dokonania przez przedsiębiorcę wywozu lub zbycia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów umieszczonych w wykazie po tym terminie.
W odróżnieniu od przepisów unijnych, restrykcje wynikające z umieszczenia na wykazie obowiązują również w obrocie wewnątrzwspólnotowym.
Główny Inspektor Farmaceutyczny może, przed upływem 30 dni, jaki ma na wniesienie sprzeciwu, poinformować przedsiębiorcę zgłaszającego zamiar wywozu poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zbycia podmiotowi prowadzącemu działalność poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych, zawartych w wykazie o niewniesieniu sprzeciwu. W takim przypadku przedsiębiorca może dokonać wywozu lub zbycia, w terminie, o którym mowa w art. 37av ust. 9 Prawa farmaceutycznego, niezwłocznie po otrzymaniu informacji.
Wobec produktów umieszczonych w ww. Obwieszczeniu istnieje obowiązek zgłoszenia, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami.
Przedsiębiorca dokonujący zgłoszenia jest obowiązany przekazać kopię zgłoszenia przewoźnikowi, o którym mowa w art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (Dz.U. z 2018 r. poz. 2332 z późn. zm.). Kierujący jest obowiązany okazać kopię zgłoszenia w trakcie kontroli.
Do przewozu produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych określonych w obwieszczeniu podmiot wysyłający w rozumieniu ustawy o systemie monitorowania, dołącza dokument, który przekazuje kierującemu. Dokument ten zawiera datę wystawienia, nazwę handlową i międzynarodową oraz postać farmaceutyczną produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego, numer serii, datę ważności, dostarczaną ilość, nazwę i adres dostawcy, adres miejsca nadania wysyłki, nazwę i adres odbiorcy, adres dostawy, określenie wymaganych warunków transportu i przechowywania transportowanych produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych, imię i nazwisko oraz podpis osoby wystawiającej ten dokument.
Zwolnienie z należności celnych przywozowych i podatku VAT
Istnieje możliwość stosowania zwolnienia z należności celnych przywozowych i VAT sprzętu ochronnego, zestawów testowych, urządzeń medycznych i innych artykułów potrzebnych do zwalczania epidemii COVID-19 na podstawie art. 74-80 rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych (Dz. Urz. UE L 324 z 10.12.2009, s. 23) oraz art. 63 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106).
22 grudnia 2021 r. została wydana Decyzja Komisji UE 2021/2313 w sprawie zwolnienia przywozu z należności celnych przywozowych i VAT w odniesieniu do towarów potrzebnych do zwalczania skutków epidemii COVID-19 w 2022 r. (Dz. Urz. UE L 464, s. 11).
Zwolnienia te stosuje się do przywozu dokonanego od 1 stycznia 2022 r. do 30 czerwca 2022 r.
Wcześniejsza decyzja Komisji UE 2020/491 z 3 kwietnia 2020 r., której stosowanie było trzykrotnie przedłużane, przewidywała stosowanie zwolnienia przywozu z należności celnych przywozowych i z VAT w odniesieniu do towarów potrzebnych do zwalczania skutków epidemii COVID-19 w 2020 r. w odniesieniu do przywozu dokonanego od 30 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2021 r.
Zwolnienie może być stosowane, jeżeli towary są przeznaczone do jednego z następujących zastosowań:
- nieodpłatna dystrybucja przez organy lub organizacje, o których mowa poniżej, na rzecz osób dotkniętych lub zagrożonych epidemią COVID-19 lub zaangażowanych w jej zwalczanie;
- nieodpłatne udostępnianie osobom dotkniętym lub zagrożonym epidemią COVID-19 lub zaangażowanym w jej zwalczanie, pod warunkiem że towary pozostają własnością organów i organizacji, o których mowa poniżej.
Orientacyjny wykaz produktów medycznych i środków ochrony indywidualnej wraz z ich kodami, zwolnionych z należności celnych i podatku VAT z tytułu przywozu na podstawie ww. Decyzji Komisji znajduje się w materiałach do pobrania poniżej.
Jednym z warunków do zastosowania przedmiotowego zwolnienia jest przywóz towarów w celu dopuszczenia ich do obrotu przez organizacje państwowe, w tym organy publiczne i inne podmioty prawa publicznego, lub w imieniu tych organizacji lub przez organizacje zatwierdzone przez właściwe organy w państw członkowskich lub w imieniu tych organizacji.
Decyzja Komisji przewiduje więc również możliwość stosowania zwolnienia z należności przywozowych w przypadku przywozu towarów dokonywanego na rzecz (w imieniu) uprawnionych organizacji, o których wyżej mowa.
Do ww. uprawnionych organizacji Komisja zalicza: organizacje państwowe (organy państwowe, organy publiczne i inne podmioty prawa publicznego, w tym szpitale, organizacje rządowe, gminy/samorządy regionalne itp.), organizacje charytatywne lub filantropijne zatwierdzone przez właściwe organy państw członkowskich.
W związku z powyższym, jeżeli jakikolwiek podmiot importuje towary z przeznaczeniem do bezpośredniego wykorzystania przez ww. uprawnione organizacje, to przypadek taki uznaje się za objęty dyspozycją ww. Decyzji.
Pod pojęciem: „organizacje zatwierdzone przez właściwe organy państw członkowskich”, należy rozumieć przede wszystkim instytucje i organizacje uprawnione w Polsce do korzystania ze zwolnienia z należności celnych przywozowych na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie określenia warunków, jakie muszą spełniać instytucje i organizacje uprawnione do korzystania ze zwolnienia z należności celnych przywozowych towarów przeznaczonych dla organizacji charytatywnych i dobroczynnych (Dz. U. nr 61, poz. 310).
Ponadto, do „organizacji zatwierdzonych przez właściwe organy państw członkowskich” zalicza się również podmioty wykonujące działalność leczniczą wpisane do wykazu podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywanych w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, który jest ogłaszany w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia przez Dyrektorów poszczególnych Oddziałów Wojewódzkich NFZ (zgodnie ze swoją właściwością miejscową), na podstawie zarządzenia nr 42/2021/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 5 marca 2021 r. w sprawie zasad sprawozdawania oraz warunków rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
Również jako zatwierdzone w Polsce organizacje, które mogą korzystać z przedmiotowego zwolnienia z należności celnych przywozowych i VAT uznane zostały spółki, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2021 r., poz. 711 ze zm.), tzw. publiczne spółki lecznicze, w których nie wypłaca się dywidendy.
Decyzja Komisji stanowi również o zwolnieniu z należności celnych przywozowych i VAT towarów potrzebnych do zwalczania skutków epidemii COVID-19, jeżeli są przywożone w celu dopuszczenia ich do obrotu przez agencje niosące pomoc w sytuacjach kryzysowych lub w imieniu tych agencji w celu zaspokojenie ich potrzeb w trakcie udzielania pomocy w sytuacji kryzysowej osobom dotkniętym lub zagrożonym epidemią COVID-19 lub zaangażowanym w jej zwalczanie.
Pod pojęciem „agencje niosące pomoc w sytuacjach kryzysowych” należy rozumieć wszelkiego rodzaju jednostki ratownictwa.
Reasumując, ostatecznym beneficjentem przedmiotowego zwolnienia są organizacje państwowe, w tym organy państwa, organy publiczne i inne podmioty prawa publicznego lub organizacje zatwierdzone w Polsce oraz „agencje niosące pomoc w sytuacjach kryzysowych” (jednostki ratownictwa), uzyskują one bowiem dostęp do sprzętu i artykułów medycznych bez ponoszenia kosztów w postaci cła i VAT importowego.
Organy KAS powinny podjąć niezbędne środki w celu zapewnienia, że towary zwolnione z należności celnych przywozowych oraz VAT są przedmiotem przywozu w celu dopuszczenia ich do obrotu w imieniu organizacji państwowej lub organizacji zatwierdzonej przez właściwe organy i zostaną faktycznie takiej organizacji przekazane. Dlatego też, w przypadku przywozu dokonywanego przez podmiot inny niż organizacja państwowa lub zatwierdzona przez organ państwowy, ale na rzecz takich uprawnionych organizacji, w chwili dokonywania zgłoszenia celnego podmiot ten powinien dysponować dokumentem (umowa/porozumienie/ upoważnienie) świadczącym o dokonywaniu przywozu w imieniu (dla) takiego uprawnionego podmiotu. Zwolnienie może być bowiem przyznane tylko wtedy, jeżeli w dniu dokonywania zgłoszenia celnego istnieją już dokumenty, z których wynika zobowiązanie importera do zakupu, przywozu i przekazania (także za wynagrodzeniem) tych towarów uprawnionym organizacjom (np. organom państwowym, organizacjom dobroczynnym, służbom ratunkowym), które następnie bezpłatnie przekazują je/udostępniają potrzebującym.
Zwolnienie przyznaje się wyłącznie organizacjom, których procedury księgowe umożliwiają właściwym organom nadzorowanie ich działalności i które oferują wszelkie gwarancje uznane za niezbędne do tego celu.
Zwolnienia z należności celnych przywozowych i VAT przyznawane są wyłącznie na wniosek zgłaszającego, co w zgłoszeniu celnym jest realizowane poprzez podanie w drugiej części pola 37 importowego zgłoszenia celnego odpowiednich kodów uszczegóławiających procedurę przewidzianych dla zwolnienia z należności celnych i podatkowych. Dla przypadków objętych art. 74 ww. rozporządzenia nr 1186/2009 i art. 63 ustawy o VAT są to kody C26 i 2V6.
Ponadto, nadal ma zastosowanie dodany w 2020 r. w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych AIS/IMPORT, AES/ECS2, NCTS2 w pkt 4.2.20.5 Inne dokumenty, kod dokumentu z opisem:
„4DK2 – oświadczenie podmiotu o przyjęciu zobowiązania do uiszczenia należności celnych przywozowych oraz należności podatkowych, w przypadku, jeżeli zwolnienie z takich należności towarów, o których mowa w art. 74 rozporządzenia nr 1186/2009 oraz w art. 63 ustawy o VAT, nie byłoby przyznane oraz oświadczenie podmiotu, że jego procedury księgowe umożliwiają właściwym organom nadzorowanie jego działalności i że oferuje on wszelkie gwarancje niezbędne do tego celu.”.
Zwolnienia nie stosuje się natomiast w sytuacji, w której ww. towary przywozi we własnym imieniu i na swoją rzecz podmiot nie należący do podmiotów uprawnionych do korzystania ze zwolnienia z należności przywozowych i dopiero po dopuszczeniu do obrotu tych towarów przekazuje je organizacji uprawnionej do korzystania z przedmiotowego zwolnienia.
W związku z powyższym, nadal ma zastosowanie dodany w 2020 r., w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych AIS/IMPORT, AES/ECS2, NCTS2, w pkt 4.2.20.5 Inne dokumenty, kod dokumentu z opisem:
„4DK5 – umowa/porozumienie/upoważnienie – dokument świadczący o dokonywaniu przywozu w imieniu organizacji państwowej lub organizacji zatwierdzonej przez właściwe organy państwowe lub w imieniu jednostki ratownictwa, uprawnionych do zwolnienia z należności celnych przywozowych oraz VAT na podstawie art. 74 rozporządzenia nr 1186/2009 oraz art. 63 ustawy o VAT.”
Kod ten powinien być powołany w zgłoszeniu celnym z zadeklarowanym kodem C26 zawsze wtedy, gdy w polu 8 (odbiorca towaru) widnieje podmiot inny niż należący do wyżej wskazanych kategorii organizacji uprawnionych do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia z cła i VAT.
(Przykładem takiej sytuacji może być przywóz przez firmę prowadzącą działalność gospodarczą maseczek ochronnych przeznaczonych dla Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych na podstawie umowy zawartej przez tą firmę z RARS na zakup w kraju trzecim i przywóz dla RARS ww. towaru.)
Ponadto, mając na względzie konieczność przekazania Komisji Europejskiej informacji dotyczącej ilości towarów zwolnionych z należności celnych i zgłaszanych z zastosowaniem kodu C26, wprowadzony został obowiązek podawania w zgłoszeniu danych o ilości towaru wraz z przypisaną do niej jednostką miary.
W związku z powyższym, w systemie AIS/IMPORT wprowadzono regułę wymuszającą podanie ww. danych w przypadku podania kodu dokumentu 4DK2.
Wykaz wyrobów medycznych i środków ochrony osobistej używanych do zwalczania epidemii COVID-19 wraz z ich kodami CN
Materiały do pobrania
Klasyfikacja zaopatrzenia medycznego w związku z COVID 19 opracowana przez WCO i WHO
Procedury celne
Procedura dopuszczenia do obrotu, w nagłych przypadkach, narządów i innych tkanek ludzkich lub zwierzęcych (w tym szpiku kostnego) oraz krwi ludzkiej, poprzez zgłoszenie celne w innej formie, począwszy od dnia 15 marca 2020 r.
W związku z działaniami mającymi na celu zapobieganie rozprzestrzeniania się epidemii COVID-19 wiele państw członkowskich wprowadziło ograniczenia w transporcie lotniczym, czego wynikiem jest znaczący wzrost przywozu narządów ludzkich i szpiku kostnego na teren Unii Europejskiej z wykorzystaniem transportu drogowego. Mając na uwadze fakt, że czas dostarczenia tych towarów ma kluczowe znaczenie, wszelkie formalności celne związane z ich przywozem powinny być w obecnej, nadzwyczajnej sytuacji tak ograniczone, by nie powodować opóźnień w dopuszczaniu ich do swobodnego obrotu, a tym samym nie powodować opóźnień terminowej dostawy i wykorzystania ww. towarów.
Nowy art. 138 lit. h UKC-RD pozwala na zgłoszenie organów i innych tkanek ludzkich lub zwierzęcych (w tym szpiku kostnego) oraz krwi ludzkiej, nadających się do trwałego przeszczepu, implantacji lub transfuzji, do dopuszczenia do obrotu z zastosowaniem innej formy, tj. poprzez czynności określone w znowelizowanym art. 141 ust. 1 UKC-RD, a mianowicie przejście pasem zielonym lub „nic do zgłoszenia” w urzędzie celnym, w którym istnieje system dwóch pasów, czy też samą czynność przejścia przez urząd celny nieposiadający dwóch kontrolowanych pasów.
Powyższa poprawka dotycząca art. 138 lit. h oraz art. 141 ust. 1 UKC-RD zawarta jest w rozporządzeniu zmieniającym przedmiotowe rozporządzenie, przyjętym przez Komisję Europejską w dniu 3 kwietnia 2020 r. Rozporządzenie to zostanie przekazane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Europejskiej w celu przeprowadzenia dwumiesięcznej kontroli przed wejściem w życie. Zgodnie z wyjaśnieniami Komisji Europejskiej omawiana zmiana będzie jednak obowiązywać z mocą wsteczną od dnia 15 marca 2020 r.
Dokumenty towarzyszące narządom, szpikowi kostnemu lub innej tkance ludzkiej lub zwierzęcej oraz ludzkiej krwi przewidzianych do trwałego przeszczepu, transplantacji lub transfuzji powinny zostać przyjęte przez organy celne dla celów przywozowej deklaracji skróconej, zgodnie z art. 127 ust. 7 UKC.
Należy pamiętać, że w celu dopuszczenia do swobodnego obrotu narządów ludzkich i szpiku kostnego, państwa członkowskie i ich właściwe organy krajowe nadal ponoszą odpowiedzialność za zapewnienie przestrzegania zgodności transportu i przywozu narządów ludzkich wynikającej z przepisów krajowych, unijnych lub międzynarodowych regulujących handel tymi towarami.
Wywóz i przywóz szpiku, komórek krwiotwórczych, krwi obwodowej, krwi pępowinowej wymaga uzyskania zgody dyrektora Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji „Poltransplant”. Jednorazowy przywóz tkanek i komórek wymaga zgody dyrektora Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek.
Procedura tranzytu
Na wniosek przedsiębiorcy może nastąpić unieważnienie w systemie NCTS2 operacji tranzytowej (T1, T2, TIR) otwartej w Polsce lub w przypadku operacji tranzytowej otwartej w innym państwie członkowskim zakończenie operacji w systemie NCTS2 (w szczególności jeśli dotyczy przewoźników polskich i towary pozostaną w Polsce). W przypadku operacji TIR dodatkowo obsługiwany jest karnet w niezbędnym zakresie. W przypadku konieczności fizycznej obsługi operacji tranzytowej (obsługa karnetu TIR, zdjęcie zamknięć urzędowych), czynności te powinien generalnie przeprowadzić urząd, w którym karnet był pierwotnie obsługiwany. W tym urzędzie powinno nastąpić przedstawienie towarów.
Dla potrzeb zakończenia operacji tranzytowej tymczasowo akceptowalne jest przekazanie dokumentu TAD/TSAD w innej formie (np. skan dokumentu), przy czym rekomendowane jest przesyłanie komunikatu IE007 w celu przedstawienia towarów.
W przypadku stosowania dokumentu CIM jako zgłoszenia tranzytowego w transporcie kolejowym, tymczasowo możliwe jest akceptowanie skanów dokumentów CIM na potrzeby procedury tranzytowej, pod warunkiem, że oryginalne dokumenty pozostają dostępne, oraz z zastrzeżeniem odpowiednich weryfikacji ex-post i stosownego powiadomienia wszystkich zaangażowanych w procedurę.
Procedura odprawy czasowej
-
Obecną wyjątkową sytuację należy uznać za "katastrofę" w rozumieniu art. 221 UKC-RD.
W związku z tym, wszystkie towary wprowadzane na obszar celny Unii, w celu przeciwdziałania skutkom "katastrofy" spowodowanej przez COVID-19, takie jak, karetki pogotowia lub niektóre rodzaje sprzętu medycznego, powinny być obejmowane procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem z należności celnych przywozowych. Art. 139 UKC-RD umożliwia, aby zgłoszenie o objęcie takich towarów procedurą odprawy czasowej zostało dokonane w formie innej czynności, np. poprzez czynność przekroczenia granicy, zgodnie z art. 141 ust. 1 lit. d) UKC-RD.
Inną możliwością byłoby złożenie ustnego zgłoszenia, zgodnie z art. 136 ust. 1 UKC-RD.
W takim przypadku, zgodnie z art. 165 UKC-RD, obligatoryjnie należy złożyć dokument uzupełniający do ustnego zgłoszenia celnego, określony w załączniku 71-01 UKC-RW. Złożenie dokumentu może zostać odroczone, za zgodą organu celnego, do 120 dni po zwolnieniu towarów (art. 166 ust. 2 UKC i art. 147 ust. 2 UKC-RD).
Analogiczne zasady postępowania mogą być stosowanie do odprawy czasowej sprzętu medycznego, chirurgicznego i laboratoryjnego, o którym mowa w art. 222 UKC-RD. Objęcie towarów procedurą może nastąpić na podstawie zgłoszenia w innej formie, zgodnie z art. 139 UKC-RD lub na podstawie ustnego zgłoszenia, na podstawie art. 136 ustęp 1 litera d) UKC- RD.
-
Możliwość przedłużenia terminu powrotnego wywozu towarów objętych procedurą odprawy czasowej z wykorzystaniem Karnetu ATA
Z powodu ograniczenia albo zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej w następstwie COVID-19 może okazać się, że niektóre osoby uprawnione do korzystania z procedury odprawy czasowej nie będą w stanie dokonać w ustalonym terminie powrotnego wywozu towarów zgłoszonych do odprawy czasowej za pomocą karnetów ATA. W takich przypadkach zgodnie z art. 251 ust. 3 UKC osoba uprawniona do korzystania z procedury winna złożyć do organu celnego wniosek o przedłużenie terminu powrotnego wywozu towarów zgłoszonych do odprawy czasowej. Możliwość przedłużenia terminu ma zastosowanie niezależnie od rodzaju zgłoszenia wykorzystanego do objęcia towarów procedurą odprawy czasowej.
W przypadku gdy do objęcia procedurą odprawy czasowej został wykorzystany karnet ATA – nie ma potrzeby wydawania nowego karnetu ATA.
Procedury specjalne z wyłączeniem procedury tranzytu
-
Zamknięcie i rozliczenie procedury specjalnej
Obecne nadzwyczajne okoliczności powodują, że przedsiębiorcy mogą mieć problem z dotrzymaniem terminu zamknięcia procedury specjalnej, jak również z dotrzymaniem terminu do złożenia, kontrolnemu urzędowi celnemu, rozliczenia zamknięcia procedury uszlachetniania czynnego oraz procedury końcowego przeznaczenia.
Zauważyć należy, że przepisy prawa celnego pozwalają na skorzystanie z możliwości przedłużenia ww. terminów.
I tak, w myśl postanowień art. 174 ust. 1 UKC-RD, na wniosek osoby uprawnionej do korzystania z procedury organy celne mogą przedłużyć termin zamknięcia procedury określony w pozwoleniu udzielnym zgodnie z art. 211 ust. 1 UKC i to nawet po upływie pierwotnie określonego terminu.
Natomiast w myśl art. 175 ust. 2 UKC-RD, na wniosek posiadacza pozwolenia organy celne mogą przedłużyć okres, na przedstawienie rozliczenia zamknięcia (o którym mowa w art. 175 ust. 1 UKC-RD) do 60 dni. W szczególnych przypadkach organy celne mogą przedłużyć ten okres nawet po jego upływie.
Przedłużenie terminu wymaga złożenia wniosku zawierającego uzasadnienie.
-
Wniosek o udzielenie pozwolenia na podstawie zgłoszenia celnego
Mając na uwadze zmniejszoną obsadę kadrową zarówno po stronie organów celnych, jak i przedsiębiorców, mogą pojawić się problemy z wydawaniem pozwoleń celnych.
Dlatego na czas trwania epidemii COVID-19 złagodzeniu (uelastycznieniu) ulegają zasady, dotyczące korzystania ze skróconej formy wniosku o udzielenie pozwolenia (wniosek o udzielenie pozwolenia na podstawie zgłoszenia celnego). Oznacza to, że tymczasowo organy celne nie będą sprawdzały warunku, zgodnie z którym pozwolenia skrócone nie powinny być stosowane nagminnie i systematycznie.
Zastosowanie trybu skróconego zamiast złożenia wniosku w pełnej formie, nie zmienia faktu, że muszą być spełnione określone przepisami prawa warunki do udzielenia takiego pozwolenia, w tym art. 163 UKC-RD.
Możliwość stosowania zgłoszenia uproszczonego bez wcześniejszego uzyskania pozwolenia
Możliwość dokonywania zgłoszeń uproszczonych bez wcześniejszego uzyskania pozwolenia, przewidziana jest w art. 166 UKC. Warunkiem jest, aby zgłoszenie uproszczone składane było nieregularne lub okazjonalne. Ponieważ przepisy celne nie definiują terminu „regularne stosowanie”, w obecnej wyjątkowej sytuacji dopuszczalna jest większa elastyczność. Należy pamiętać, że do zgłoszenia uproszczonego wymagane jest złożenie zgłoszenia uzupełniającego (obowiązek ten jest zniesiony w przypadku objęcia procedurą składowania celnego).
Przedstawienie towarów w miejscach uznanych i wyznaczonych
Zgodnie z art. 139 ust. 1 UKC towary przedstawiane organom celnym mogą się znajdować m.in. w miejscach uznanych lub wyznaczonych przez organy celne, Ułatwienie to pozwala przedstawiać towary znajdujące się bezpośrednio na terenie prowadzonej działalności, zarówno w ramach pozwolenia na uproszczenia, jak również w procedurze standardowej. Oczywiście uznanie miejsca następuje w formie decyzji lub w formie zgody wyrażonej przez organ celny, w przypadku uznania miejsca dla jednorazowego przedstawienia towarów.
Towary składowane czasowo przez okres dłuższy niż 90 dni
Termin składowania towarów nieunijnych w magazynie czasowego składowania, jest określony w przepisach UKC i wynosi 90 dni. Ten maksymalny termin nie może zostać przedłużony bez zmiany UKC.
Niemniej jednak, na wniosek posiadacza pozwolenia na prowadzenie magazynu czasowego składowania, jest możliwe udzielenie nowego pozwolenia obejmującego obiekty stanowiące magazyn czasowego składowania, takiego, aby obiekty te stały się jednocześnie składami celnymi. Umożliwi to, po upływie 90-dniowego okresu wyznaczonego dla czasowego składowania, zgłoszenie tych towarów do procedury składowania celnego, bez zmiany ich lokalizacji. Wnioski o takie pozwolenia powinny być rozpatrywane, w miarę możliwości, w sposób priorytetowy.
Jeżeli towary nie zostaną zgłoszone do procedury celnej (lub powrotnie wywiezione) w ciągu 90 dni, powstaje dług celny. Jeżeli towary nie mogły zostać objęte procedurą celną lub powrotnie wywiezione ze względu na okoliczności związane z pandemią COVID-19, organy celne muszą indywidualnie ocenić każdą sytuację i, w uzasadnionych przypadkach, zastosować „zasadę słuszności”, zgodnie z art. 120 UKC lub uregulować sytuację towarów zgodnie z art. 124 ust. 1 lit. h) i art. 124 ust. 1 lit. k) UKC, w zależności od tego, czy towary zostały ostatecznie dopuszczone do swobodnego obrotu czy powrotnie wywiezione. Nie powinno to jednak prowadzić do sytuacji, w której za towary pozostające w swobodnym obrocie w ogóle nie są płacone należne należności celne.
W tym kontekście zastosowanie art. 120 ust. 2 UKC nie odnosi się do samej pandemii COVID-19; odnosi się natomiast do różnych skutków, jakie pandemia ma dla różnych podmiotów gospodarczych, w zależności od ich zdolności i możliwości ochrony przed taką sytuacją.
Pozwolenia celne
Nowe wnioski tylko wtedy, gdy to konieczne
Przepisy art. 22 ust. 2 UKC oraz art. 11 UKC-RD stanowią, że jeżeli złożony wniosek o wydanie pozwolenia spełni wymagane warunki, organy celne zobowiązane są do jego przyjęcia. Organy celne nie mogą zatem odrzucić takiego wniosku bądź wydłużyć terminu na jego przyjęcie powołując się na trudności i problemy spowodowane COVID-19 (np. absencja dużej liczby pracowników).
W obecnych okolicznościach wskazane jest, aby przedsiębiorcy udostępniali organom celnym jak najwięcej stosownych informacji potrzebnych do rozpatrzenia wniosku o udzielenie pozwolenia przy wykorzystaniu środków elektronicznego przekazu (np. poczta elektroniczna), co pozwoli organom celnym na zweryfikowanie, z „za biurka”, czy spełnione zostały warunki wymagane przepisami prawa do udzielenia pozwolenia.
Niemniej jednak w obecnej nadzwyczajnej sytuacji proponuje się rozważenie przez przedsiębiorców zastosowania rozwiązania, zgodnie z którym wnioski o wydanie nowych pozwoleń składane byłyby wyłącznie w przypadku, gdy takie pozwolenie jest niezbędnie konieczne do prowadzenia działalności gospodarczej, a w sprawach mniej pilnych – przełożyli tę czynność do czasu unormowania sytuacji.
W ten sposób organy celne będą w stanie obsłużyć złożone wnioski, uznane przez przedsiębiorców za pilne, w terminie wynikającym z przepisów prawa celnego.
Przedłużenie terminu na rozpatrzenie już złożonego wniosku o wydanie pozwolenia
Uzyskanie pozwolenia celnego wymaga weryfikacji przez organ celny warunków i kryteriów do jego wydania. W przypadku niektórych pozwoleń konieczna jest w tym celu wizyta u przedsiębiorcy i sprawdzenie miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, weryfikacja procedur wewnętrznych, audyt systemów informatycznych, itp.
Z powodu ograniczeń związanych z wprowadzeniem stanu epidemii, przedsiębiorca nie ma możliwości przyjęcia wizyty organu celnego i wykazania, że spełnia wymagane warunki i kryteria. W związku z tym, zaleca się, by po upływie terminu na wydanie pozwolenia, przedłużonego z urzędu o 30 dni (zgodnie z art. 22 ust. 3 akapit pierwszy UKC), wnioskodawca wystąpił do organu celnego z wnioskiem o przedłużenie terminu na wydanie decyzji, zgodnie z art. 22 ust. 3 ostatni akapit UKC. Zgodnie z powołanym przepisem „organy celne mogą przedłużyć termin na wydanie decyzji, określony w przepisach prawa celnego, w przypadku, gdy wnioskodawca zwróci się o przedłużenie tego terminu, aby dostosować się do warunków i kryteriów. O tym dostosowaniu oraz o dodatkowym okresie niezbędnym do wprowadzenia tego dostosowania powiadamia się organy celne, które podejmują decyzję o przedłużeniu terminu.”
Przedstawianie świadectw pochodzenia w oryginale
Zasadniczo zgłaszający nie są zobowiązani do przedstawiania dowodów pochodzenia sprowadzanych towarów w każdym przypadku, ale w sytuacji gdy wnioskują o ich preferencyjne traktowanie taryfowe muszą w tym momencie dysponować właściwym dowodem potwierdzającym status pochodzenia takich towarów. Fakt dysponowania takim dowodem jest potwierdzany przez zgłaszającego poprzez zadeklarowanie w zgłoszeniu celnym kodu odpowiedniego dokumentu oraz jego cech identyfikacyjnych (numer, data). Wyjątkiem jest możliwość wnioskowania o preferencyjne traktowanie taryfowe towarów pochodzących z Japonii w oparciu o tzw. „wiedzę importera”.
Tym niemiej organ celny w przypadku np. wątpliwości co do pochodzenia towarów, ich kontroli fizycznej czy dokumentowej może wymagać od zgłaszającego przedstawienia (okazania) dowodu pochodzenia. W przypadku świadectw muszą być one przedstawione w oryginale.
W obecnej sytuacji związanej z zagrożeniem wywołanym pandemią COVID-19 może się jednak zdarzyć, że importerzy nie będą dysponowali oryginalnymi (papierowymi) wersjami świadectw, albo będą posiadali jedynie ich papierowe kopie lub wersje elektroniczne (np. skany). Dlatego możliwe są następujące rozwiązania:
- Importerzy przy dopuszczaniu do obrotu przywiezionych towarów mogą skorzystać ze zgłoszenia celnego uproszczonego i przedstawić organowi celnemu oryginał świadectwa w terminie późniejszym. Ta forma zgłoszenia wiąże się jednak z koniecznością złożenia zabezpieczenia
- Importerzy, którzy przy dopuszczaniu do obrotu przywiezionych towarów dysponują jedynie papierową kopią świadectwa lub jego wersją elektroniczną, mogą wnioskować o ich preferencyjne traktowanie taryfowe w oparciu o posiadane nieoryginalne wersje świadectwa i na żądanie organu celnego przedstawiają je w takiej formie. Do czasu zakończenia występowania zagrożenia związanego z pandemią COVID-19 taka forma świadectwa będzie akceptowana przez polskie organy celne. Elastyczność ta nie dotyczy jednak zawartości samego świadectwa, tzn. powinno być ono prawidłowo wypełnione, wystawione przez upoważniony do tego organ, potwierdzone właściwą pieczęcią i odręcznie podpisane. Po uzyskaniu oryginału świadectwa importer jest zobowiązany do jego dołączenia do pozostałych dokumentów dotyczących przywiezionych towarów. Organ celny będzie mógł wówczas poddać je dodatkowej kontroli i ewentualnie przekazać je do weryfikacji w kraju wywozu, jeżeli pojawią się wątpliwości co do jego autentyczności lub prawidłowości informacji w nim zawartych.
Możliwość wnioskowania o preferencyjne traktowanie taryfowe przywiezionych towarów w oparciu o kopię świadectwa jest zgodna z rekomendacjami Komisji Europejskiej w tej sprawie przekazanymi państwom członkowskim UE.
Powyższe ma zastosowanie także w odniesieniu do świadectw przewozowych A.TR potwierdzających status celny towarów przywożonych z Turcji. Jednakże z dniem 24.04.2020 świadectwa A.TR., ale również EUR.1 i EUR-MED, będą wystawiane w Turcji bez odręcznego podpisu. Świadectwa te będą potwierdzane przez tamtejsze organy celne elektronicznie, co znajdzie odzwierciedlenie w dokumencie w formie kodu QR oraz linku do strony internetowej. Za ich pośrednictwem możliwe będzie potwierdzenie faktu wystawienia danego świadectwa przez tureckie organy celne. Taka forma potwierdzania świadectw w Turcji będzie akceptowana do końca okresu związanego z zagrożeniem wywołanym epidemią COVID-19.
Jeżeli importer przy dopuszczaniu przywiezionych towarów do obrotu nie wnioskował o ich preferencyjne traktowanie taryfowe, to może to zrobić w terminie późniejszym (do 3 lat od dnia powiadomienia o długu celnym) i złożyć wniosek o zwrot zapłaconych należności celnych przywozowych, na podstawie uzyskanego prawidłowego dowodu pochodzenia wystawionego retrospektywnie.
Potwierdzanie unijnego statusu celnego
W przypadku przedstawienia w urzędzie wprowadzenia/przeznaczenia, w celu udokumentowania unijnego statusu towaru, dokumentu T2L wystawionego w innym państwie członkowskim, tymczasowo dopuszczalne jest akceptowanie skanu ww. dokumentu w miejsce oryginału, do czasu unormowania sytuacji, gdy przedstawienie oryginalnych dokumentów będzie możliwe. Warunkiem jest, aby oryginalne dokumenty pozostawały dostępne do ewentualnej kontroli, zgodnie z art. 51 ust. 1 UKC. Niezależnie od powyższego, mogą mieć zastosowanie środki kontrolne lub inne środki pomocy administracyjnej, szczególnie w przypadku podejrzenia przestępstwa lub nieprawidłowości.
INTRASTAT
Zgłoszenia INTRASTAT za dany miesiąc będą mogły być składane do dnia 20 następnego miesiąca. Taki tryb postępowania nie będzie wiązał się z żadnymi negatywnymi konsekwencjami dla osób zobowiązanych do dokonywania zgłoszeń INTRASTAT i będzie obowiązywał do odwołania.
Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC)
Została wprowadzona i udostępniona na platformie PUESC procedura odzyskiwania dostępu do konta PUESC dla osób, które utraciły dostęp do tego konta, bez konieczności osobistego stawiennictwa w urzędzie.
Informacje dla przedsiębiorców opracowane i na bieżąco aktualizowane przez Dyrekcję Generalną ds. podatków i unii celnej Komisji Europejskiej (DG TAXUD) znajdują się na stronie Komisji Europejskiej.